Provérbios 1
1 Proverbios de Salomão, filho de David, rei d'Israel;
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 Para se conhecer a sabedoria e a instrucção; para se entenderem as palavras da prudencia;
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 Para se receber a instrucção do entendimento, a justiça, o juizo, e a equidade;
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 Para dar aos simplice prudencia, e aos moços conhecimento e bom siso;
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 Para o sabio ouvir e crescer em doutrina, e o entendido adquirir sabios conselhos;
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 Para entender proverbios e a sua declaração: como tambem as palavras dos sabios, e as suas adivinhações.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 O temor do Senhor é o principio da sciencia: os loucos desprezam a sabedoria e a instrucção.
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Filho meu, ouve a instrucção de teu pae, e não deixes a doutrina de tua mãe.
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 Porque diadema de graça serão para a tua cabeça, e colares para o teu pescoço.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Filho meu, se os peccadores te attrahirem com afagos, não consintas.
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 Se disserem: Vem comnosco; espiemos o sangue; espreitemos o innocente sem razão;
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 Acharemos toda a sorte de fazenda preciosa; encheremos as nossas casas de despojos;
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 Lança a tua sorte entre nós; teremos todos uma só bolsa.
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 Filho meu, não te ponhas a caminho com elles: desvia o pé das suas veredas;
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 Porque os seus pés correm para o mal, e se apressam a derramar sangue.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 Na verdade debalde se estende a rede perante os olhos de toda a sorte d'aves.
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 E estes armam ciladas contra o seu proprio sangue; e as suas proprias vidas espreitam.
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Assim são as veredas de todo aquelle que usa d'avareza: ella prenderá a alma de seus amos.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 A suprema sabedoria altamente clama de fóra: pelas ruas levanta a sua voz.
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 Nas encruzilhadas, em que ha tumultos, clama: ás entradas das portas, na cidade profere as suas palavras.
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 Até quando, ó simplices, amareis a simplicidade? e vós, escarnecedores, desejareis o escarneo? e vós, loucos, aborrecereis o conhecimento?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Tornae-vos á minha reprehensão: eis que abundantemente vos derramarei de meu espirito e vos farei saber as minhas palavras.
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 Porquanto clamei, e vós recusastes; estendi a minha mão, e não houve quem désse attenção;
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 Mas rejeitastes todo o meu conselho, e não quizestes a minha reprehensão.
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 Tambem eu me rirei na vossa perdição, e zombarei, vindo o vosso temor;
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 Vindo como a assolação o vosso temor, e vindo a vossa perdição como uma tormenta, sobrevindo-vos aperto e angustia.
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 Então a mim clamarão, porém eu não responderei; de madrugada me buscarão, porém não me acharão.
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 Porquanto aborreceram o conhecimento; e não elegeram o temor do Senhor;
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 Não consentiram ao meu conselho e desprezaram toda a minha reprehensão.
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 Assim que comerão do fructo do seu caminho, e fartar-se-hão dos seus proprios conselhos.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 Porque o desvio dos simplices os matará, e a prosperidade dos loucos os destruirá.
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 Porém o que me der ouvidos habitará seguramente, e estará descançado do temor do mal
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
