Provérbios 6
1 Filho meu, se ficaste por fiador do teu companheiro, se déste a tua mão ao estranho,
Akong anak, kung gigahin nimo ang imong salapi ingon nga bayad sa utang sa imong silingan, kung nagsaad ka alang sa utang sa usa ka tawo nga wala nimo mailhi,
2 Enredaste-te com as palavras da tua bocca: prendeste-te com as palavras da tua bocca.
imong gilit-ag ang imong kaugalingon pinaagi sa imong saad ug nabihag ka pinaagi sa mga pulong sa imong baba.
3 Faze pois isto agora, filho meu, e livra-te, pois já caiste nas mãos do teu companheiro; vae, humilha-te, e aperta com o teu companheiro.
Kung nabihag ka pinaagi sa imong mga pulong, akong anak, buhata kini ug luwasa ang imong kaugalingon, sanglit nahulog ka man sa kamot sa imong silingan; lakaw ug ipaubos ang imong kaugalingon ug isulti ang imong kahimtang ngadto sa imong silingan.
4 Não dês somno aos teus olhos, nem adormecimento ás tuas palpebras.
Ayaw pakatulga ang imong mga mata ug ayaw papahulaya ang imong mga pilok.
5 Livra-te como o corço da mão do passarinheiro.
Luwasa ang imong kaugalingon sama sa lagsaw gikan sa kamot sa mangangayam, sama sa langgam gikan sa kamot sa mangangayam ug langgam.
6 Vae-te á formiga, ó preguiçoso: olha para os seus caminhos, e sê sabio.
Tan-awa ang hulmigas, ikaw nga tawong tapulan, hunahunaa ang iyang mga pamaagi, ug pagmanggialamon.
7 A qual, não tendo superior, nem official, nem dominador,
Kini walay pangulo, opisyal, o magmamando,
8 Prepara no verão o seu pão: na sega ajunta o seu mantimento.
apan nag-andam kini ug pagkaon sa ting-init ug sa panahon sa ting-ani nagtigom kini kung unsay kaonon.
9 Oh! preguiçoso, até quando ficarás deitado? quando te levantarás do teu somno?
Hangtod kanus-a ka matulog, ikaw nga tawong tapulan? Kanus-a ka man mobangon sa imong pagkatulog?
10 Um pouco de somno, um pouco tosquenejando; um pouco encruzando as mãos, para estar deitado.
“Diyutay nga pagkatulog, diyutay nga pagpahulay, gamay nga pagtiklop sa mga kamot aron sa pagpahulay”—
11 Assim te sobrevirá a tua pobreza como o caminhante, e a tua necessidade como um homem armado.
ug ang imong kakabos moabot sama sa kawatan ug ang imong panginahanglanon sama sa armadong sundalo.
12 O homem de Belial, o homem vicioso, anda em perversidade de bocca.
Ang walay hinungdan nga tawo—ang daotang tawo—nagkinabuhi pinaagi sa pagkabaliko sa iyang sinultihan,
13 Acena com os olhos, falla com os pés, ensina com os dedos.
nagapangidhat ang iyang mga mata, nagasinyas gamit ang iyang mga tiil ug nagatudlo gamit ang iyang mga tudlo.
14 Perversidade ha no seu coração, todo o tempo maquina mal: anda semeando contendas.
Nagplano siya ug daotan uban sa iyang malinlahong kasingkasing; kanunay siyang nagabuhat ug kasamok.
15 Pelo que a sua destruição virá repentinamente: subitamente será quebrantado, sem que haja cura.
Busa sa kalit modangat kaniya ang iyang kalisdanan; sa diyutay nga panahon mabuak siya nga walay kaayohan.
16 Estas seis coisas aborrece o Senhor, e sete a sua alma abomina:
Adunay unom ka mga butang nga gidumtan ni Yahweh, pito nga malaw-ay alang kaniya.
17 Olhos altivos, lingua mentirosa, e mãos que derramam sangue innocente:
Ang mga mata sa mapahitas-ong tawo, ang dila nga nagapamakak, mga kamot nga nagpaawas sa dugo sa mga tawong walay sala,
18 O coração que maquina pensamentos viciosos; pés que se apressam a correr para o mal;
ang kasingkasing nga mobuhat ug daotang mga laraw, mga tiil nga dali lang modagan sa pagbuhat ug daotan,
19 A testemunha falsa que respira mentiras: e o que semeia contendas entre irmãos.
ang saksi nga nagabuga ug mga bakak ug ang tawo nga nagtanom ug kasamok taliwala sa managsoon.
20 Filho meu, guarda o mandamento de teu pae, e não deixes a lei de tua mãe;
Akong anak, tumana ang mando sa imong amahan ug ayaw isalikway ang gitudlo sa imong inahan.
21 Ata-os perpetuamente ao teu coração, e pendura-os ao teu pescoço.
Kanunay kining ihigot diha sa imong kasingkasing; ihigot kini sa imong liog.
22 Quando caminhares, te guiará; quando te deitares, te guardará; quando acordares, ella fallará comtigo.
Kung maglakaw ka, mogiya kini kanimo; kung matulog ka, mobantay kini kanimo; ug kung magmata ka, motudlo kini kanimo.
23 Porque o mandamento é uma lampada, e a lei uma luz: e as reprehensões da correcção são o caminho da vida
Kay ang mga pagmando mao ang lampara, ug ang pagtudlo mao ang kahayag; ang pagbadlong sa pagpanton mao ang dalan sa kinabuhi.
24 Para te guardarem da má mulher, e das lisonjas da lingua estranha.
Ipahilayo ka niini gikan sa daotang babaye, gikan sa malumo nga mga pulong sa mananapaw.
25 Não cubices no teu coração a sua formosura, nem te prendas com os seus olhos.
Ayaw kaibog diha sa imong kasingkasing sa iyang kaanyag ug ayaw itugot nga madani ka sa iyang mga pilok.
26 Porque por causa d'uma mulher prostituta se chega a pedir um bocado de pão; e a mulher dada a homens anda á caça da preciosa alma.
Ang pakigdulog sa babayeng gabaligya ug dungog nagkantidad lamang sa usa ka tinapay, apan ang asawa sa uban maoy hinungdan nga kawad-an ka sa imong kinabuhi.
27 Porventura tomará alguem fogo no seu seio, sem que os seus vestidos se queimem?
Makahimo ba sa pagdala ug kalayo ang tawo sa iyang dughan nga dili masunog ang iyang bisti?
28 Ou andará alguem sobre as brazas, sem que se queimem os seus pés?
Makahimo ba sa paglakaw sa baga ang tawo nga dili mapaso ang iyang mga tiil?
29 Assim será o que entrar á mulher do seu proximo: não ficará innocente todo aquelle que a tocar.
Mao usab ang tawo nga modulog sa asawa sa iyang silingan; ang tawo nga modulog kaniya pagasilotan gayod.
30 Não injuriam ao ladrão, quando furta, para saciar a sua alma, tendo fome;
Ang mga tawo dili motamay sa kawatan kung mangawat kini aron sa pagtagbaw sa iyang panginahanglan sa dihang gutom kini.
31 Mas, achado, pagará sete vezes tanto: dará toda a fazenda de sua casa.
Apan kung masakpan siya, magbayad gayod siya sa makapito ka pilo sa kung unsa ang iyang gikawat; kinahanglan iyang ihatag ang tanan nga adunay bili diha sa iyang panimalay.
32 Porém o que adultéra com uma mulher é falto de entendimento; destroe a sua alma, o que tal faz.
Ang tawo nga nanapaw walay panabot; ang tawo nga mobuhat niini naglaglag sa iyang kaugalingon.
33 Achará castigo e vilipendio, e o seu opprobrio nunca se apagará.
Mga samad ug kaulawan mao ang angay kaniya ug ang iyang kaulawan dili mawala.
34 Porque ciumes são furores do marido, e de maneira nenhuma perdoará no dia da vingança.
Kay ang pangabugho makapasuko pag-ayo sa usa ka lalaki; dili siya magpakita ug kaluoy kung manimalos siya.
35 Nenhum resgate acceitará, nem consentirá, ainda que augmentes os presentes.
Dili siya modawat ug bayad ug dili siya mahaylo, bisan ug hatagan nimo siya ug daghang gasa.
