Provérbios 26

1 Como a neve no verão, e como a chuva na sega, assim não convem ao louco a honra.

وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

2 Como ao passaro o vaguear, como á andorinha o voar, assim a maldição sem causa não virá.

وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

3 O açoite para o cavallo, o freio para o jumento, e a vara para as costas dos tolos.

قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

4 Não respondas ao tolo segundo a sua estulticia; para que tambem te não faças similhante a elle.

وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

5 Responde ao tolo segundo a sua estulticia; para que não seja sabio aos seus olhos.

وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

6 Os pés corta, e o damno bebe, quem manda mensagens pela mão d'um tolo.

وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

7 Como as pernas do côxo, que pendem frouxas, assim é o proverbio na bocca dos tolos.

وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

8 Como o que ata a pedra preciosa na funda, assim é aquelle que dá honra ao tolo.

وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

9 Como o espinho que entra na mão do bebado, assim é o proverbio na bocca dos tolos.

وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

10 Os grandes molestam a todos, e alugam os tolos e transgressores.

وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

11 Como o cão que torna ao seu vomito, assim é o tolo que reitera a sua estulticia.

وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

12 Tens visto a um homem que é sabio a seus proprios olhos? maior esperança ha do tolo do que d'elle.

کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

13 Diz o preguiçoso: Um leão está no caminho; um leão está nas ruas

تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

14 Como a porta se revolve nos seus gonzos, assim o preguiçoso na sua cama.

دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

15 O preguiçoso esconde a sua mão no seio: enfada-se de tornal-a á sua bocca.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

16 Mais sabio é o preguiçoso a seus olhos do que sete homens que bem respondem.

تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

17 O que, passando, se entremette em pleito alheio é como aquelle que toma um cão pelas orelhas.

وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

18 Como o louco que lança de si faiscas, frechas, e mortandades,

وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

19 Assim é o homem que engana o seu proximo, e diz: Não o fiz eu por brincar?

ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

20 Sem lenha, o fogo se apagará; e, não havendo murmurador, cessará a contenda.

دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

21 Como o carvão é para as brazas, e a lenha para o fogo, assim é o homem contencioso para accender rixas.

خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

22 As palavras do murmurador são como as palavras do espancado, e ellas descem ao intimo do ventre.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

23 Como o caco coberto d'escorias de prata, assim são os labios ardentes com o coração maligno.

وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

24 Aquelle que aborrece se contrafaz pelos seus beiços, mas no seu interior encobre o engano.

قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

25 Quando te supplicar com a sua voz, não te fies n'elle, porque sete abominações ha no seu coração.

ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

26 Cujo odio se encobre com engano; a sua malicia se descobrirá na congregação.

هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

27 O que cava uma cova n'ella cairá; e o que revolve a pedra esta sobre elle tornará.

ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

28 A lingua falsa aborrece aos que ella afflige, e a bocca lubrica obra a ruina.

زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.