Provérbios 26
1 Como a neve no verão, e como a chuva na sega, assim não convem ao louco a honra.
Sama sa niyebe sa ting-init o sa ulan sa ting-ani, busa dili angay pasidunggan ang buangbuang.
2 Como ao passaro o vaguear, como á andorinha o voar, assim a maldição sem causa não virá.
Sama ka paspas sa goryon ug sa sayaw nga nagpaingon ug nagpabalik samtang sila naglupad, busa dili makadulot ang tunglo nga wala nagakaangay.
3 O açoite para o cavallo, o freio para o jumento, e a vara para as costas dos tolos.
Ang latos alang sa kabayo, ang renda alang sa asno, ug ang bunal alang sa likod sa mga buangbuang.
4 Não respondas ao tolo segundo a sua estulticia; para que tambem te não faças similhante a elle.
Ayaw tubaga ang buangbuang ug moapil sa iyang mga kabuang, o mahisama ka usab kaniya.
5 Responde ao tolo segundo a sua estulticia; para que não seja sabio aos seus olhos.
Tubaga ang buangbuang ug apil sa iyang kabuang, aron dili siya mahimong maalamon sa iyang kaugalingong mga mata.
6 Os pés corta, e o damno bebe, quem manda mensagens pela mão d'um tolo.
Si bisan kinsa nga magpadala ug mensahe pinaagi sa kamot sa buangbuang nagputol sa iyang kaugalingong tiil ug miinom sa kadaotan.
7 Como as pernas do côxo, que pendem frouxas, assim é o proverbio na bocca dos tolos.
Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa nagbitay nga tiil sa mga paralitiko.
8 Como o que ata a pedra preciosa na funda, assim é aquelle que dá honra ao tolo.
Ang pagpasidungog sa usa ka buangbuang sama lamang sa paghigot ug bato sa lambuyog.
9 Como o espinho que entra na mão do bebado, assim é o proverbio na bocca dos tolos.
Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa hubog nga mikab-ot ug sampinit sa iyang kamot.
10 Os grandes molestam a todos, e alugam os tolos e transgressores.
Ang mamamana nga mosamad sa tanan sama lamang niadtong nagpatrabaho ug usa ka buang-buang o si bisan kinsa na lamang nga molabay.
11 Como o cão que torna ao seu vomito, assim é o tolo que reitera a sua estulticia.
Sama sa iro nga mobalik ug kaon sa iyang sinuka, busa mao usab ang buangbuang nga mousab sa iyang kabuang.
12 Tens visto a um homem que é sabio a seus proprios olhos? maior esperança ha do tolo do que d'elle.
Nakakita ka ba ug tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Mas aduna pay paglaom ang mga buangbuang kay kaniya.
13 Diz o preguiçoso: Um leão está no caminho; um leão está nas ruas
Moingon ang tawo nga tapolan, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon taliwala sa mga hawanan!”
14 Como a porta se revolve nos seus gonzos, assim o preguiçoso na sua cama.
Sama sa pultahan nga masirado ug maabli pinaagi sa bisagra niini, mao man usab ang tapolan nga tawo nga anaa sa iyahang higdaanan.
15 O preguiçoso esconde a sua mão no seio: enfada-se de tornal-a á sua bocca.
Ikab-ot sa tawong tapolan ang iyang kamot ngadto sa pagkaon apan wala siyay kusog aron sa paghungit niini sa iyang baba.
16 Mais sabio é o preguiçoso a seus olhos do que sete homens que bem respondem.
Gilantaw sa tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa sa pito ka tawong adunay panabot.
17 O que, passando, se entremette em pleito alheio é como aquelle que toma um cão pelas orelhas.
Sama sa tawo nga mogunit sa dalunggan sa iro, ang lumalabay nga nasuko tungod sa usa ka suliran nga dili iyaha.
18 Como o louco que lança de si faiscas, frechas, e mortandades,
Sama sa nasuko nga tawo nga namana gamit ang nagkalayo nga mga udyong,
19 Assim é o homem que engana o seu proximo, e diz: Não o fiz eu por brincar?
ang tawo nga nanglimbong sa iyang silingan ug moingon, “Wala ba diay ako nangumidya lang?”
20 Sem lenha, o fogo se apagará; e, não havendo murmurador, cessará a contenda.
Kay ang kakulangon sa sugnod, mapalong ang kalayo; ug kung walay manglibak mohunong ang panaglalis.
21 Como o carvão é para as brazas, e a lenha para o fogo, assim é o homem contencioso para accender rixas.
Sama nga ang uling mahimong nagdilaab nga baga ug ang kahoy mahimong kalayo, mao man usab ang malalison nga tawo nga mohaling sa panag-away.
22 As palavras do murmurador são como as palavras do espancado, e ellas descem ao intimo do ventre.
Sama sa lamiang pagkaon ang mga pulong nga libak; mosulod sila ngadto sa kinasuloran nga mga bahin sa lawas.
23 Como o caco coberto d'escorias de prata, assim são os labios ardentes com o coração maligno.
Ang plata nga gitabon sa kulon sama sa nagdilaab nga mga ngabil ug daotan nga kasingkasing.
24 Aquelle que aborrece se contrafaz pelos seus beiços, mas no seu interior encobre o engano.
Ang tawo nga nasilag sa uban makatago sa iyang mga gibati pinaagi sa iyang mga ngabil ug gilimbongan niya ang iyang kaugalingon.
25 Quando te supplicar com a sua voz, não te fies n'elle, porque sete abominações ha no seu coração.
Malumo siya nga mosulti, apan ayaw ug tuo kaniya, tungod kay adunay pito ka daotan sa iyang kasingkasing.
26 Cujo odio se encobre com engano; a sua malicia se descobrirá na congregação.
Bisan tuod ug gitabonan sa paglimbong ang iyang pagdumot, ang iyang kadaotan mapadayag diha sa kadaghanan.
27 O que cava uma cova n'ella cairá; e o que revolve a pedra esta sobre elle tornará.
Si bisan kinsa nga mokalot ug bung-aw maoy mahulog niini ug ang tawo nga moligid sa bato maoy maligiran niini.
28 A lingua falsa aborrece aos que ella afflige, e a bocca lubrica obra a ruina.
Gikasilagan sa bakakon nga dila ang mga tawo nga gidugmok niini ug ang maulog-ulogon nga baba nagdala ug kadaot.
