Provérbios 24
1 Não tenhas inveja dos homens malignos, nem desejes estar com elles,
Яманларға рәшк қилма, Улар билән барди-кәлди қилишни арзу қилма;
2 Porque o seu coração medita a rapina, e os seus labios fallam a malicia.
Чүнки уларниң көңли зораванлиқнила ойлар; Уларниң ағзи азар йәткүзүшни сөзләр.
3 Com a sabedoria se edifica a casa, e com a intelligencia se estabelece:
Аилә болса даналиқ асасида бәрпа қилинар; Чүшиниш билән мустәһкәмлинәр.
4 E pelo conhecimento se encherão as camaras de todas as substancias preciosas e deleitaveis.
Билим билән өйниң ханилири һәр хил қиммәтлик, есил гөһәрләргә толдурулар.
5 E o varão sabio é forte, e o varão de conhecimento consolida a força.
Дана адәм зор күчкә егидур; Билими бар адәм қудритини ашурар.
6 Porque com conselhos prudentes tu farás a guerra; e ha victoria na multidão dos conselheiros.
Пухта несиһәтләр билән җәң қилғин; Ғәлибә болса Бирдин-бир Улуқ Мәслиһәтчи билән болар.
7 É demasiadamente alta para o tolo toda a sabedoria; na porta não abrirá a sua bocca.
Даналиқ әқилсиз адәмгә нисбәтән толиму егиз, чүшиниксиздур; [Чоңлар] шәһәр дәрвазиси алдиға жиғилғанда у зуван ачалмас.
8 A'quelle que cuida em fazer mal mestre de maus intentos o chamarão.
Әскиликни нийәтлигән адәм «сүйқәстчи» атилар.
9 O pensamento do tolo é peccado, e é abominavel aos homens o escarnecedor.
Ахмақлиқтин болған нийәт гунадур; Һакавур киши адәмләргә жиркиничликтур.
10 Se te mostrares frouxo no dia da angustia, a tua força será estreita.
Бешиңға еғир күн чүшкәндә җасарәтсиз болсаң, Күчсиз һесаплинисән.
11 Livra aos que estão tomados para a morte, e aos que levam para matança, se os poderes retirar.
[Сәвәпсиз] өлүмгә тартилғанларни қутқузғин; Боғузлиниш хәвпидә турғанлардин ярдәм қолуңни тартма;
12 Se disseres: Eis que o não sabemos: porventura aquelle que pondera os corações não o entenderá? e aquelle que attenta para a tua alma não o saberá? porque pagará ao homem conforme a sua obra.
Әгәр сән: «Бу иштин хәвиримиз йоқтур» десәң, Һәр адәмниң көңлини таразиға Салғучи буни көрмәсму? Җениңни һаят Сақлиғучи уни билмәсму? У һәр бир инсан балсиниң өз қилғанлири бойичә уларниң өзигә яндурмасму?
13 Come mel, meu filho, porque é bom, e o favo de mel é doce ao teu paladar.
И оғлум, һәсәл [тапсаң] истимал қил, у яхшидур. Һәрә көнигидин алған һәсәл болса татлиқ тетийду;
14 Tal será o conhecimento da sabedoria para a tua alma: se a achares, haverá para ti galardão, e não será cortada a tua expectação.
Даналиқ билән тонушсаң, уму көңлүңгә шуниңдәк болар; Уни тапқиниңда җәзмән яхши көридиған күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
15 Não espies a habitação do justo, ó impio, nem assoles a sua camara.
И рәзил адәм, һәққанийниң өйигә йошурун һуҗум қилишни күтмә, Униң туралғусини булиғучи болма!
16 Porque sete vezes cairá o justo, e se levantará; mas os impios tropeçarão no mal
Чүнки һәққаний йәттә қетим жиқилип чүшәр, Бирақ ахири йәнә орнидин турар. Лекин рәзил киши күлпәт ичигә путлишип чүшәр.
17 Quando cair o teu inimigo, não te alegres, nem quando tropeçar se regozije o teu coração.
Рәқибиң жиқилип кәтсә хуш болуп кәтмә, Дүшминиң путлишип чүшсә шатланма;
18 Para que o Senhor o não veja, e seja mau aos seus olhos, e desvie d'elle a sua ira.
Пәрвәрдигар буни көргәндә, Бу қилиғиңни яхши көрмәй, Бәлким ғәзивини рәқибиңгә чүшүрмәслиги мүмкин.
19 Não te indignes ácerca dos malfeitores, nem tenhas inveja dos impios,
Яманлар [раваҗ тапса], беарам болуп кәтмә; Рәзилләргә рәшк қилма.
20 Porque o maligno não terá galardão, e a lampada dos impios se apagará.
Чүнки яманларниң келәчики йоқтур, Униң чириғиму өчүрүләр.
21 Teme ao Senhor, filho meu, e ao rei, e não te entremettas com os que buscam mudança.
И оғлум, Пәрвәрдигардин қорққин, падишаниму һөрмәт қил. Қутратқучилар билән арилашма.
22 Porque de repente se levantará a sua perdição, e a ruina d'elles ambos quem a sabe?
Бундақ кишиләргә келидиған балаю-апәт уштумтут болар, [Пәрвәрдигар билән падишаниң] уларни қандақ йоқитидиғанлиғини биләмсән?
23 Tambem estes são proverbios dos sabios: Ter respeito a pessoas no juizo não é bom.
Буларму ақиланиләрниң сөзлиридур: — Сот қилғанда бир тәрәпкә ян бесиш қәтъий болмас.
24 O que disser ao impio: Justo és: os povos o amaldiçoarão, as nações o detestarão.
Җинайәтчигә: «Әйипсиз сән» дәп һөкүм чиқарған кишигә, Хәлиқләр ләнәт ейтар; Әл-жутлар униңдин нәпрәтлинәр.
25 Mas para os que o reprehenderem haverá delicias, e sobre elles virá a benção do bem
Бирақ улар җинайәтчиниң гунайини ечип ташлиған кишидин хурсән болар, Улар униңға бәхит-саадәт тилишәр.
26 Beijados serão os labios do que responde com palavras rectas.
Дурус җавап бәргүчи, Гояки кишиниң ләвлиригә сөйгүчидур.
27 Prepara de fóra a tua obra, e apparelha-a no campo, e então edifica a tua casa.
Авал сиртта ишлириңниң йолини һазирлап, Етиз-ериқлириңни тәйярла, Андин өйүңни салғин.
28 Não sejas testemunha sem causa contra o teu proximo; porque enganarias com os teus beiços?
Йеқиниңға қарши асассиз гувалиқ қилма; Ағзиңдин һеч ялғанчилиқ чиқарма.
29 Não digas: Como elle me fez a mim, assim o farei eu a elle: pagarei a cada um segundo a sua obra.
«У маңа қандақ қилған болса, мәнму униңға шундақ қилимән, Униң маңа қилғинини өзигә яндуримән», дегүчи болма.
30 Passei pelo campo do preguiçoso, e junto á vinha do homem falto de entendimento;
Мән һорунниң етизлиғидин өттим, Әқилсизниң үзүмзарлиғи йенидин маңдим,
31 E eis que toda estava cheia de cardos, e a sua superficie coberta d'ortigas, e a sua parede de pedra estava derribada.
Мана, һәр йеридин тикәнләр өсүп чиққан, Хохилар йәр йүзини бесип кәткән, Қоруқ теми өрүлүп кәткән!
32 O que tendo eu visto, o tomei no coração, e, vendo-o, recebi instrucção.
Уларни көргәч, убдан ойландим; Көргинимдин савақ алдим: —
33 Um pouco de somno, adormecendo um pouco; encruzando as mãos outro pouco, para estar deitado.
Сән: «Йәнә бирдәм көзүмни жумувалай, Йәнә бирдәм ухливалай, Йәнә бирдәм пут-қолумни алмап йетивалай» — десәң,
34 Assim te sobrevirá a tua pobreza como um caminhante, e a tua necessidade como um homem armado.
Намратлиқ булаңчидәк сени бесип келәр, Һаҗәтмәнлик қалқанлиқ әскәрдәк саңа һуҗум қилар.
