Provérbios 24
1 Não tenhas inveja dos homens malignos, nem desejes estar com elles,
Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;
2 Porque o seu coração medita a rapina, e os seus labios fallam a malicia.
Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.
3 Com a sabedoria se edifica a casa, e com a intelligencia se estabelece:
Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.
4 E pelo conhecimento se encherão as camaras de todas as substancias preciosas e deleitaveis.
Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.
5 E o varão sabio é forte, e o varão de conhecimento consolida a força.
Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.
6 Porque com conselhos prudentes tu farás a guerra; e ha victoria na multidão dos conselheiros.
Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.
7 É demasiadamente alta para o tolo toda a sabedoria; na porta não abrirá a sua bocca.
Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.
8 A'quelle que cuida em fazer mal mestre de maus intentos o chamarão.
Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.
9 O pensamento do tolo é peccado, e é abominavel aos homens o escarnecedor.
Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.
10 Se te mostrares frouxo no dia da angustia, a tua força será estreita.
Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.
11 Livra aos que estão tomados para a morte, e aos que levam para matança, se os poderes retirar.
[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;
12 Se disseres: Eis que o não sabemos: porventura aquelle que pondera os corações não o entenderá? e aquelle que attenta para a tua alma não o saberá? porque pagará ao homem conforme a sua obra.
Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?
13 Come mel, meu filho, porque é bom, e o favo de mel é doce ao teu paladar.
Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.
14 Tal será o conhecimento da sabedoria para a tua alma: se a achares, haverá para ti galardão, e não será cortada a tua expectação.
Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
15 Não espies a habitação do justo, ó impio, nem assoles a sua camara.
Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;
16 Porque sete vezes cairá o justo, e se levantará; mas os impios tropeçarão no mal
Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.
17 Quando cair o teu inimigo, não te alegres, nem quando tropeçar se regozije o teu coração.
Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;
18 Para que o Senhor o não veja, e seja mau aos seus olhos, e desvie d'elle a sua ira.
Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.
19 Não te indignes ácerca dos malfeitores, nem tenhas inveja dos impios,
Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;
20 Porque o maligno não terá galardão, e a lampada dos impios se apagará.
Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.
21 Teme ao Senhor, filho meu, e ao rei, e não te entremettas com os que buscam mudança.
Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;
22 Porque de repente se levantará a sua perdição, e a ruina d'elles ambos quem a sabe?
Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?
23 Tambem estes são proverbios dos sabios: Ter respeito a pessoas no juizo não é bom.
I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.
24 O que disser ao impio: Justo és: os povos o amaldiçoarão, as nações o detestarão.
Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.
25 Mas para os que o reprehenderem haverá delicias, e sobre elles virá a benção do bem
A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.
26 Beijados serão os labios do que responde com palavras rectas.
Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.
27 Prepara de fóra a tua obra, e apparelha-a no campo, e então edifica a tua casa.
Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.
28 Não sejas testemunha sem causa contra o teu proximo; porque enganarias com os teus beiços?
Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.
29 Não digas: Como elle me fez a mim, assim o farei eu a elle: pagarei a cada um segundo a sua obra.
Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.
30 Passei pelo campo do preguiçoso, e junto á vinha do homem falto de entendimento;
Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;
31 E eis que toda estava cheia de cardos, e a sua superficie coberta d'ortigas, e a sua parede de pedra estava derribada.
A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.
32 O que tendo eu visto, o tomei no coração, e, vendo-o, recebi instrucção.
Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.
33 Um pouco de somno, adormecendo um pouco; encruzando as mãos outro pouco, para estar deitado.
Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;
34 Assim te sobrevirá a tua pobreza como um caminhante, e a tua necessidade como um homem armado.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.
