Provérbios 24

1 Não tenhas inveja dos homens malignos, nem desejes estar com elles,

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

2 Porque o seu coração medita a rapina, e os seus labios fallam a malicia.

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

3 Com a sabedoria se edifica a casa, e com a intelligencia se estabelece:

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

4 E pelo conhecimento se encherão as camaras de todas as substancias preciosas e deleitaveis.

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

5 E o varão sabio é forte, e o varão de conhecimento consolida a força.

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

6 Porque com conselhos prudentes tu farás a guerra; e ha victoria na multidão dos conselheiros.

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

7 É demasiadamente alta para o tolo toda a sabedoria; na porta não abrirá a sua bocca.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

8 A'quelle que cuida em fazer mal mestre de maus intentos o chamarão.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

9 O pensamento do tolo é peccado, e é abominavel aos homens o escarnecedor.

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

10 Se te mostrares frouxo no dia da angustia, a tua força será estreita.

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

11 Livra aos que estão tomados para a morte, e aos que levam para matança, se os poderes retirar.

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

12 Se disseres: Eis que o não sabemos: porventura aquelle que pondera os corações não o entenderá? e aquelle que attenta para a tua alma não o saberá? porque pagará ao homem conforme a sua obra.

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

13 Come mel, meu filho, porque é bom, e o favo de mel é doce ao teu paladar.

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

14 Tal será o conhecimento da sabedoria para a tua alma: se a achares, haverá para ti galardão, e não será cortada a tua expectação.

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

15 Não espies a habitação do justo, ó impio, nem assoles a sua camara.

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

16 Porque sete vezes cairá o justo, e se levantará; mas os impios tropeçarão no mal

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

17 Quando cair o teu inimigo, não te alegres, nem quando tropeçar se regozije o teu coração.

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

18 Para que o Senhor o não veja, e seja mau aos seus olhos, e desvie d'elle a sua ira.

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

19 Não te indignes ácerca dos malfeitores, nem tenhas inveja dos impios,

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

20 Porque o maligno não terá galardão, e a lampada dos impios se apagará.

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

21 Teme ao Senhor, filho meu, e ao rei, e não te entremettas com os que buscam mudança.

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

22 Porque de repente se levantará a sua perdição, e a ruina d'elles ambos quem a sabe?

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

23 Tambem estes são proverbios dos sabios: Ter respeito a pessoas no juizo não é bom.

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

24 O que disser ao impio: Justo és: os povos o amaldiçoarão, as nações o detestarão.

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

25 Mas para os que o reprehenderem haverá delicias, e sobre elles virá a benção do bem

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

26 Beijados serão os labios do que responde com palavras rectas.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

27 Prepara de fóra a tua obra, e apparelha-a no campo, e então edifica a tua casa.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

28 Não sejas testemunha sem causa contra o teu proximo; porque enganarias com os teus beiços?

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

29 Não digas: Como elle me fez a mim, assim o farei eu a elle: pagarei a cada um segundo a sua obra.

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

30 Passei pelo campo do preguiçoso, e junto á vinha do homem falto de entendimento;

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

31 E eis que toda estava cheia de cardos, e a sua superficie coberta d'ortigas, e a sua parede de pedra estava derribada.

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

32 O que tendo eu visto, o tomei no coração, e, vendo-o, recebi instrucção.

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

33 Um pouco de somno, adormecendo um pouco; encruzando as mãos outro pouco, para estar deitado.

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

34 Assim te sobrevirá a tua pobreza como um caminhante, e a tua necessidade como um homem armado.

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.