Provérbios 20

1 O vinho é escarnecedor, a bebida forte alvoraçadora; e todo aquelle que n'elles errar nunca será sabio.

شەراب گاڵتەجاڕە و مەستی غەڵبەغەڵب دەکات، ئەوەی پێی وێڵ بێت دانا نییە.

2 Como o bramido do leão é o terror do rei, o que o provoca a ira pecca contra a sua propria alma.

هەڵچوونی پاشا وەک نەڕەی شێرە، ئەوەی تووڕەیی بکات لە دژی گیانی خۆی تاوان دەکات.

3 Honra é do homem desviar-se do pleito, mas todo o tolo se entremette n'elle.

وازهێنان لە ناکۆکی ڕێزدارییە بۆ پیاو، بەڵام هەموو گێلێک هەڵیدەگیرسێنێت.

4 O preguiçoso não lavrará por causa do inverno, pelo que mendigará na sega, porém nada receberá.

لە زستاندا تەمبەڵ زەوی ناکێڵێت، بۆیە لە کاتی دروێنەدا داوای بەرهەم دەکات و دەستی ناکەوێت.

5 Como as aguas profundas é o conselho no coração do homem; mas o homem d'intelligencia o tirará para fóra.

پلان لە دڵی مرۆڤدا ئاوێکی قووڵە، بەڵام تێگەیشتوو دەریدەهێنێت.

6 Cada um da multidão dos homens apregoa a sua beneficencia; porém o homem fiel, quem é o que o achará?

زۆر کەس بانگەشەی خۆشەویستی نەگۆڕ دەکەن، بەڵام کەسی جێگای متمانە کێ دەیدۆزێتەوە؟

7 O justo anda na sua sinceridade; bemaventurados serão os seus filhos depois d'elle.

کەسی ڕاستودروست بە ڕێگای تەواوی خۆیدا دەڕوات، دوای خۆی خۆزگە بە منداڵەکانی دەخوازرێت.

8 Assentando-se o rei no throno do juizo, com os seus olhos dissipa todo o mal.

پاشای دانیشتوو لەسەر تەختی دادوەری، بە چاوەکانی هەموو خراپەیەک شەن دەکات.

9 Quem podéra dizer: Purifiquei o meu coração, limpo estou de meu peccado!

کێیە دەڵێت: «دڵی خۆمم بێگەرد ڕاگرت، پاک بوومەوە لە گوناهم»؟

10 Duas sortes de peso, e duas sortes de medida, são abominação ao Senhor, tanto uma como outra.

دوو کێش و دوو پێوانەی لاسەنگ، هەردووکیان قێزەونن لەلای یەزدان.

11 Até a creança se dará a conhecer pelas suas acções, se a sua obra será pura e recta

تەنانەت منداڵیش بە کردارەکانی دەناسرێت، ئاخۆ کردەوەکەی پاک و ڕاستە.

12 O ouvido que ouve, e o olho que vê, o Senhor os fez a ambos.

گوێ کە دەبیستێت و چاو کە دەبینێت، یەزدان دروستکەری هەردووکیانە.

13 Não ames o somno, para que não empobreças; abre os teus olhos, e te fartarás de pão

حەز لە خەو مەکە نەوەک هەژار بیت، چاوت کراوە بێت و تێر نان بە.

14 Nada vale, nada vale, dirá o comprador, mas, indo-se, então se gabará.

کڕیار دەڵێت: «خراپە، خراپە!» بەڵام کە ڕۆیشت شانازی پێوە دەکات.

15 Ha oiro e abundancia de rubins, mas os labios do conhecimento são joia preciosa.

زێڕ هەیە و یاقووت زۆرە، بەڵام لێوی زانیاری گەوهەرێکی بەهادارە.

16 Quando alguem fica por fiador do estranho, toma-lhe a sua roupa, e o penhora pela estranha.

ئەگەر کەسێک بووە کەفیلی نامۆیەک کەواکەی لێ وەربگرە، بۆ بێگانەیەکیش بارمتەی لێ وەربگرە.

17 Suave é ao homem o pão de mentira, mas depois a sua bocca se encherá de pedrinhas d'areia.

بەتامە بۆ مرۆڤ نانی بە فێڵ، بەڵام دواتر دەمی پڕ دەبێت لە چەو.

18 Cada pensamento com conselho se confirma, e com conselhos prudentes faze a guerra.

پلانەکان بە ئامۆژگاری دێنە دی، بە ڕاوێژ بجەنگە.

19 O que anda murmurando descobre o segredo; pelo que com o que afaga com seus beiços não te entremettas.

دەمشڕ نهێنی ئاشکرا دەکات، بۆیە تێکەڵی چەنەباز مەبە.

20 O que a seu pae ou a sua mãe amaldiçoar, apagar-se-lhe-ha a sua lampada em trevas negras.

ئەوەی نەفرەت لە دایک و باوکی بکات، لەناو جەرگەی تاریکیدا چرای دەکوژرێتەوە.

21 Adquirindo-se apressadamente a herança no principio, o seu fim não será bemdito.

میراتێک لە سەرەتای ژیان و بە زوویی دەست بکەوێت لە کۆتاییدا بێ بەرەکەت دەبێت.

22 Não digas: Vingar-me-hei do mal: espera pelo Senhor, e elle te livrará.

مەڵێ: «خراپە بە خراپە دەدەمەوە.» چاوەڕێی یەزدان بکە ڕزگارت دەکات.

23 Duas sortes de peso são abominaveis ao Senhor, e balanças enganosas não são boas.

یەزدان قێزی لە بەکارهێنانی دوو کێشی جیاواز دەبێتەوە، تەرازووی لاسەنگ باش نییە.

24 Os passos do homem são dirigidos pelo Senhor: o homem, pois, como entenderá o seu caminho?

هەنگاوەکانی مرۆڤ لە یەزدانەوەیە، ئیتر مرۆڤ چۆن لە ڕێگای خۆی تێدەگات؟

25 Laço é para o homem engulir o que é sancto; e, feitos os votos, então inquirir.

تەڵەیە بۆ مرۆڤ بە سەرەڕۆیی نەزرێک تەرخان بکات، ئینجا پاش نەزرەکە پرسوڕا بکات.

26 O rei sabio dissipa os impios e torna sobre elles a roda.

پاشای دانا بەدکاران شەن دەکات، بە جەنجەڕ بەسەریاندا دێت.

27 A alma do homem é a lampada do Senhor, que esquadrinha todo o mais intimo do ventre.

چرای یەزدان ڕۆحی مرۆڤ دەپشکنێت، هەروەها هەموو ناخی دەروونیش.

28 Benignidade e verdade guardam ao rei, e com benignidade sustem elle o seu throno.

خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی پاشا دەپارێزن، بە خۆشەویستی نەگۆڕ تەختی دەچەسپێت.

29 O ornato dos mancebos é a sua força: e a belleza dos velhos as cãs.

شانازی لاوان هێزیانە، ڕیش سپیێتیش شکۆمەندی پیرانە.

30 Os vergões das feridas são a purificação dos maus, como tambem as pancadas que penetram até o mais intimo do ventre.

برینی لێدان خراپە پاک دەکاتەوە، لێدانی قامچیش ناخی دەروون.