Provérbios 20
1 O vinho é escarnecedor, a bebida forte alvoraçadora; e todo aquelle que n'elles errar nunca será sabio.
Ang bino mao ang mabugalbugalon ug ang isog nga ilimnon mao ang sabaan; si bisan kinsa nga mahisalaag pinaagi sa ilimnon dili manggialamon.
2 Como o bramido do leão é o terror do rei, o que o provoca a ira pecca contra a sua propria alma.
Ang pagkahadlok ngadto sa hari sama sa pagkahadlok sa nagngulob nga batan-ong liyon; siya nga nagpasuko kaniya makabsan sa iyang kinabuhi.
3 Honra é do homem desviar-se do pleito, mas todo o tolo se entremette n'elle.
Dungog gayod kini alang ni bisan kinsa nga makalikay sa panagbingkil, apan ang matag kabuang mosangko sa pagpakiglalis.
4 O preguiçoso não lavrará por causa do inverno, pelo que mendigará na sega, porém nada receberá.
Dili magdaro ang tawong tapolan sa panahon sa tingtugnaw; mangita siya ug abot panahon sa ting-ani apan wala gayod siyay makuha.
5 Como as aguas profundas é o conselho no coração do homem; mas o homem d'intelligencia o tirará para fóra.
Ang mga katuyoan sa kasingkasing sa tawo sama sa lalom nga tubig, apan makasag-ob niini ang tawo nga may panabot.
6 Cada um da multidão dos homens apregoa a sua beneficencia; porém o homem fiel, quem é o que o achará?
Daghang mga tawo ang magpahayag nga matinud-anon siya, apan kinsa man ang makakaplag kaniya nga matinumanon?
7 O justo anda na sua sinceridade; bemaventurados serão os seus filhos depois d'elle.
Ang tawo nga nagbuhat ug maayo nagalakaw diha sa iyang katarong ug magmalipayon ang iyang mga anak nga lalaki nga magsunod kaniya.
8 Assentando-se o rei no throno do juizo, com os seus olhos dissipa todo o mal.
Ang hari nga maglingkod diha sa trono nga magabuhat sa buluhaton sa maghuhukom magapatibulaag sa tanang daotan pinaagi sa iyang mata.
9 Quem podéra dizer: Purifiquei o meu coração, limpo estou de meu peccado!
Kinsa man ang makaingon, “Hinlo ang akong kasingkasing; gawasnon ako sa akong sala”?
10 Duas sortes de peso, e duas sortes de medida, são abominação ao Senhor, tanto uma como outra.
Ang nagkalainlain nga timbangan ug ang dili insakto nga mga sukdanan, kasilagan kini ni Yahweh.
11 Até a creança se dará a conhecer pelas suas acções, se a sua obra será pura e recta
Bisan pa ang batan-on maila pinaagi sa iyang mga buhat, kung putli ug matarong ba ang iyang binuhatan.
12 O ouvido que ouve, e o olho que vê, o Senhor os fez a ambos.
Ang mga dalunggan nga makadungog ang mga mata nga makakita, gibuhat kini ni Yahweh.
13 Não ames o somno, para que não empobreças; abre os teus olhos, e te fartarás de pão
Ayaw higugmaa ang pagkatulog o mahiagom ka sa pagkakabos; bukha ang imong mga mata ug aduna kay daghan nga makaon.
14 Nada vale, nada vale, dirá o comprador, mas, indo-se, então se gabará.
“Dili maayo! Dili maayo!” miingon ang tigpamalit, apan sa dihang makalakaw na siya magpagarbo na siya.
15 Ha oiro e abundancia de rubins, mas os labios do conhecimento são joia preciosa.
Adunay bulawan ug daghan nga mga mahalon nga mga bato, apan ang mga ngabil sa kahibalo mao ang bililhon nga alahas.
16 Quando alguem fica por fiador do estranho, toma-lhe a sua roupa, e o penhora pela estranha.
Kuhaa ang bisti sa tag-iya nga naghulam ug salapi ingon nga garantiya sa utang sa usa ka langyaw, ug kuhaa kini kung siya garantiya alang sa mga babaye nga mananapaw.
17 Suave é ao homem o pão de mentira, mas depois a sua bocca se encherá de pedrinhas d'areia.
Tam-is ang tinapay nga nakuha pinaagi sa pagpanlimbong, apan sa kinaulahian mapuno sa balas ang iyang baba.
18 Cada pensamento com conselho se confirma, e com conselhos prudentes faze a guerra.
Natukod ang mga laraw pinaagi sa tambag ug uban lamang sa maalamong giya nga makiggubat ka.
19 O que anda murmurando descobre o segredo; pelo que com o que afaga com seus beiços não te entremettas.
Ang pagtabi makabutyag sa mga tinago ug busa kinahanglan nga dili ka makig-uban sa mga tawo nga tabian.
20 O que a seu pae ou a sua mãe amaldiçoar, apagar-se-lhe-ha a sua lampada em trevas negras.
Kung tunglohon sa tawo ang iyang amahan o ang iyang inahan, mapalong ang iyang lampara taliwala sa kangitngit.
21 Adquirindo-se apressadamente a herança no principio, o seu fim não será bemdito.
Ang panulondon nga gidalidali lamang sa pagkuha sa sinugdanan walay maayong mahimo sa kaulahian.
22 Não digas: Vingar-me-hei do mal: espera pelo Senhor, e elle te livrará.
Ayaw pagsulti, “Mobalos ako sa imong sayop nga gihimo!” Paghulat kang Yahweh kay siya ang moluwas kanimo.
23 Duas sortes de peso são abominaveis ao Senhor, e balanças enganosas não são boas.
Gikasilagan ni Yahweh ang dili insakto nga mga timbangan ug dili gayod maayo ang mga limbongan nga taksanan.
24 Os passos do homem são dirigidos pelo Senhor: o homem, pois, como entenderá o seu caminho?
Gigiyahan ni Yahweh ang mga lakang sa tawo; unsaon man niya pagsabot sa iyang paagi?
25 Laço é para o homem engulir o que é sancto; e, feitos os votos, então inquirir.
Lit-ag alang sa tawo ang pagdalidali ug ingon nga, “Balaan kini nga butang,” ug magsugod lang ug hunahuna sa buot ipasabot niini human sa iyang panaad.
26 O rei sabio dissipa os impios e torna sobre elles a roda.
Lainon sa maalamon nga hari ang mga daotan ug patuyokon ang galingan alang kanila.
27 A alma do homem é a lampada do Senhor, que esquadrinha todo o mais intimo do ventre.
Ang espiritu sa tawo mao ang lampara ni Yahweh, nga magsusi sa kinahiladman niya nga mga bahin.
28 Benignidade e verdade guardam ao rei, e com benignidade sustem elle o seu throno.
Ang matinud-anon nga kasabotan ug pagkamasaligan maoy makapanalipod sa hari; nahimong luwas ang iyang trono pinaagi sa gugma.
29 O ornato dos mancebos é a sua força: e a belleza dos velhos as cãs.
Ang himaya sa batan-ong mga lalaki mao ang ilang kusog, ug ang dungog sa mga tigulang mao ang ilang puti nga buhok.
30 Os vergões das feridas são a purificação dos maus, como tambem as pancadas que penetram até o mais intimo do ventre.
Ang mga paghuyop makahimo paghinlo sa samad sa daotan ug ang mga pagbunal makapahinlo sa kinauyokan nga mga bahin.
