< Lucas 12 >
1 Ajuntando-se entretanto muitos milhares de pessoas, de sorte que se atropellavam uns aos outros, começou a dizer aos seus discipulos: Acautelae-vos primeiramente do fermento dos phariseos, que é a hypocrisia.
Pacindico bantu mpobalabungana kwalikuba Yesu, bantu balatatika kulyatana cebo cakufula, Yesu walatanguna kwambila beshikwiya bakendi eti, “Kamucenjelani kamutabeti cishikufufumisha shinkwa ca Bafalisi, pakwinga nkabenshi ncobakute kwamba.
2 Mas nada ha encoberto que não haja de ser descoberto; nem occulto, que não haja de ser sabido.
Kantu kalikonse kafwekewa nikakafwekulwe nambi kasolama nikakenshibikwe.
3 Porquanto tudo o que em trevas dissestes á luz será ouvido; e o que fallastes ao ouvido no gabinete sobre os telhados será apregoado.
Neco bilibyonse mbyomulamba mumushinshe nibikanyufwike patuba pa bonse, mbyomulabelebeshana ne muntu mucipinda nibikambwe pamenso a bantu.”
4 E digo-vos, amigos meus; Não temaes os que matam o corpo, e depois não teem mais que fazer.
“Ndamwambilinga mobanse mutatina abo beshikushina mubili, nomba kuliya nacimbi ncobela kwinsapo.
5 Mas eu vos mostrarei a quem deveis temer; temei aquelle que, depois de matar, tem poder para lançar no inferno; sim, vos digo, a esse temei. (Geenna )
Lino ndamwambilingeti ngomwelela kutina ni Lesa uyo ukute kushina buyumi bwa muntu, kayi ukute ngofu shakumuwalani mumulilo utapu, mumutinenga Lesa.” (Geenna )
6 Não se vendem cinco passarinhos por dois ceitis? E nenhum d'elles está esquecido diante de Deus.
Sena Tutite tusanu ntebakute kulishiwa ne tumali tung'ana twa mangwe? Lino kuliya nambi umo Lesa ngwakute kulubapo.
7 E até os cabellos da vossa cabeça estão todos contados. Não temaes pois; mais valeis vós do que muitos passarinhos.
Nomba mishishi yenu ili mumutwi mwenu yonse waibelenga. Neco mutatinanga pakwinga amwe mwadula kupita baciba bangi.
8 E digo-vos que todo aquelle que me confessar diante dos homens, tambem o Filho do homem o confessará diante dos anjos de Deus.
“Ndamwambilinga cakubinga, muntu uliyense lansumininga pamenso abantu, nenjame nde Mwana Muntu ninkamusumine pamenso a bangelo ba Lesa.
9 Mas quem me negar diante dos homens será negado diante dos anjos de Deus.
Nsombi Muntu uliyense lankananga pamenso a bantu, nenjame nde Mwana Muntu ninkamukane pamenso a bangelo ba Lesa.”
10 E a todo aquelle que disser uma palavra contra o Filho do homem ser-lhe-ha perdoada, mas ao que blasphemar contra o Espirito Sancto não lhe será perdoado.
“Muntu uliyense weshi kwamba maswi aipa pa Mwana Muntu inga ulekelelwa, nsombi muntu uliyense weshikusampula Mushimu Uswepa, nteshi akalekelelwepo.”
11 E, quando vos conduzirem ás synagogas, aos magistrados e potestades, não estejaes solicitos de como ou do que haveis de responder nem do que haveis de fallar.
“Bakamwikata kwambeti bakamubeteke mung'anda yakupaililamo, kuli beshikwendelesha nambi kubaleli, mutakasukameti, nimukumbuleconi, nekukaba kuyeyeti nomba nituye twambe cani?
12 Porque na mesma hora vos ensinará o Espirito Sancto o que vos convenha fallar.
Pakwinga Mushimu Uswepa nakamwishibishe ncomwelela kwamba pacindico.”
13 E disse-lhe um da multidão: Mestre, dize a meu irmão que reparta comigo a herança.
Umbi muntu walikuba mulikoto walambila Yesu eti, “Beshikwiyisha, kamumwambila mukwetu ampeko buboni bwalashiya bata balobe.”
14 Mas elle lhe disse: Homem, quem me poz a mim por juiz ou repartidor entre vós?
Nsombi Yesu wamukumbuleti, “Obe nomba niyani walampa incito yakumubeteka amwe nambi kuyabanya bintu byalamushila bameshenu balobe?”
15 E disse-lhes: Acautelae-vos e guardae-vos da avareza; porque a vida de qualquer não consiste na abundancia dos bens que possue.
Lino Yesu walapitilisha kubambila bantu, “Kamucenjelani kayi mutaba bantu basunishi buboni. Pakwinga buyumi bwa muntu nkabwela kupimwa ne buboni mbwakute.”
16 E propoz-lhes uma parabola, dizendo: A herdade d'um homem rico tinha produzido com abundancia;
Kayi Yesu walabambila mukoshanyo eti, “Umbi muntu mubile walikukute libala umo mwalekata byakulya bingi.
17 E arrazoava elle entre si, dizendo: Que farei? Não tenho onde recolher os meus fructos.
Mpwalaboneco walatatika kuyeya mumoyo eti, ‘Ndiya butala bunene mwakubika byakulya byakame byonse ibi ninjinseconi’
18 E disse: Farei isto: Derribarei os meus celleiros, e edificarei outros maiores, e ali recolherei todas as minhas novidades e os meus bens;
Lino walambeti, ‘Nimwaye matala akame nekwibaka ambi anene kwambeti mbikemo byakulya ne buboni bwakame bumbi bonse.
19 E direi á minha alma: Alma, tens em deposito muitos bens para muitos annos: descança, come, bebe, e folga.
Lino ninkambile moyo wakameti, ukute buboni bwingi bwakwana byaka bingi. Neco pumwina, kolya ne kunwa nekukondwa.’
20 Porém Deus lhe disse: Louco, esta noite te pedirão a tua alma; e o que tens preparado para quem será?
Nsombi Lesa walamwambileti, ‘Omuluya! Lelo lyopele mashiku nufwe. Nomba bintu byonse ibi mbyowalabamba kushikila cino cindi nibibe byabani?”
21 Assim é o que para si ajunta thesouros, e não é rico para com Deus.
Lino Yesu pakupwisha walambeti, “Encoti cikabe kuli abo beshikulibunjikila buboni, kakuli pamenso a Lesa baliyapo buboni.”
22 E disse aos seus discipulos: Portanto vos digo: Não estejaes solicitos pela vossa vida, no que comereis, nem pelo corpo, no que vestireis.
Yesu walambila beshikwiya bakendi eti, “Pacebo ici ndamwambilingeti mutalisukama pa buyumi bwenu eti nitulye cani nambi nitufwale cani.
23 Mais é a vida do que o sustento, e o corpo mais do que o vestido.
Pakwinga buyumi bwapita byakulya, ne mubili wapita byakufwala.
24 Considerae os corvos, que nem semeiam, nem segam, nem teem dispensa nem celleiro, e Deus os alimenta: quanto mais valeis vós do que as aves?
Kamubonani bikwangala, nkabishanga, nkabitebulu biliya ng'anda yakusungilamo bintu nambi manga. Nsombi Lesa ukute kubisanina. Sena nkamwinshi kwambeti Lesa umusuni kupita bikeni?
25 E qual de vós, sendo solicito, pode accrescentar um covado á sua estatura?
Niyani palyamwe welakunungilako busuba bumo kubuyumi bwakendi?
26 Pois, se nem ainda podeis fazer as coisas minimas, porque estaes solicitos pelo mais?
Nomba na nkamwela kucikonsha kwinsa kantu kang'ana eti ako, nipacebo cini mulasukamanga pa bintu bimbi ibyo?
27 Considerae os lirios, como elles crescem; não trabalham, nem fiam; e digo-vos que nem ainda Salomão, em toda a sua gloria, se vestiu como um d'elles.
Kamubonani maluba ncakute kukula. Nkakute kusebensa nambi kutunga byakufwala, nsombi ndamwambilingeti nambi Mwami Solomoni mububile bwakendi bonse, liya kubapo ne byakufwala byaina byalaboneka eti limo pa malubayo.
28 E, se Deus assim veste a herva que hoje está no campo, e ámanhã é lançada no forno, quanto mais a vós, homens de pouca fé?
Lino na ni Lesa ukute kufwalika mwila uyo ukute kwinsa lelo mpouli, lilo bauwala pa mulilo, nomba amwe, nkela kumufwalika? Amwe bantu balushomo lung'ana!”
29 Vós pois não pergunteis que haveis de comer, ou que haveis de beber, e não andeis inquietos.
“Weco mutasukamanga nambi kuyeyeti nimulye cani nambi kunwa.
30 Porque as gentes do mundo buscam todas essas coisas; mas vosso Pae sabe que haveis mister d'ellas.
Ibi bintu, bantu bakunsa bakute kubiyandaula, nsombi Bameshenu bacinshi kwambeti byonse mubisuni.
31 Buscae antes o reino de Deus, e todas estas coisas vos serão accrescentadas.
Neco kamuyandaulani Bwami bwa Lesa, nakamupeni bintu byonse ibyo.”
32 Não temas, ó pequeno rebanho, porque a vosso Pae agradou dar-vos o reino.
“Amwe kalikoto kang'ana kambelele shakame, mutatina pakwinga Bameshenu balayanda kumupa Bwami.
33 Vendei o que tendes, e dae esmola. Fazei para vós bolsas que não se envelheçam; thesouro nos céus que nunca acabe, aonde não chega ladrão, e a traça não roe.
Kamulishani buboni mbomukute, mali mupe bapenga. Kamulilangwela mpotomona shitabolo kayi mubike buboni bwenu kwilu nkweti bukabule kubola, pakwinga kuliya kabwalala wela kushikako, ne muswa nkawela kubononga.
34 Porque, onde estiver o vosso thesouro, ali estará tambem o vosso coração.
Pakwinga myoyo yenu ikutekuba kuli bubile bwenu.”
35 Estejam cingidos os vossos lombos, e accesas as vossas candeias.
“Kamubani balibambila cindi conse kayi malampi enu abenga abangila lyonse.
36 E sêde vós similhantes aos homens que esperam a seu senhor, quando houver de voltar das bodas, para que, quando vier, e bater, logo possam abrir-lhe.
Kamubani eti basebenshi balapembelenga mwami wabo lafumunga kubwinga kwambeti mpoti ashikile ne kukonkosha, nabo bamucalwile bwangu.
37 Bemaventurados aquelles servos, os quaes, quando o Senhor vier, os achar vigiando! Em verdade vos digo que se cingirá, e os fará assentar á mesa, e, chegando-se, os servirá.
Bakute colwe basebenshi beshi bakacanike kabalanga ne menso mwami wabo akabwela. Ndamwambilinga cakubingeti mwami wabo nakafwale byakufwala bya ncito nekubekalika nekubapa byakulya.
38 E, se vier na segunda vigilia, e se vier na terceira vigilia, e os achar assim, bemaventurados são os taes servos.
Bakute colwe basebenshi mwami mboti akacane balibambila, nambi akese pakati pamashiku nambi kumaca.
39 Sabei, porém, isto, que, se o pae de familia soubesse a que hora, havia de vir o ladrão, vigiaria, e não deixaria minar a sua casa.
Nsombi kamwanukangeti, mwine ng'anda abangawenshiba cindi kabwalala ncalesanga, inga nkela kuleka kabwalala kwingila mung'anda yakendi.
40 Portanto, estae vós tambem apercebidos; porque virá o Filho do homem a hora que não imaginaes.
Nenjamwe copeleco, kamubani mwalibambila kumutambula Mwana Muntu pakwinga lakesanga pacindi ncomwabula kwingashila.”
41 E disse-lhe Pedro: Senhor, dizes essa parabola a nós, ou tambem a todos?
Neye Petulo walepusheti, “Mwami, sena mukoshanyo uyu mulambilinga afwe twenka nambi bantu bonse?”
42 E disse o Senhor: Qual é pois o mordomo fiel e prudente, a quem o senhor poz sobre os seus servos, para lhes dar a tempo a ração?
Mwami Yesu walakumbuleti, nomba niyani musebenshi ukute lushomo kayi ne mano? Uyo mwami ngoshi akape incito yakulangilila bonse ba mu ng'anda yakendi nekupa banendi byakulya pacindi celela?
43 Bemaventurado aquelle servo, o qual o senhor, quando vier, achar fazendo assim.
Nakatambule cilambo musebenshi uyo mwami wakendi pakubwelela ngweti akacane nkensa ico.
44 Em verdade vos digo que sobre todos os seus bens o porá.
Ndamwambilinga cakubingeti mwami wakendi nakamupe incito yakubona bintu byonse mbyakute.
45 Mas, se aquelle servo disser em seu coração: O meu senhor tarda em vir; e começar a espancar os creados e creadas, e a comer, e a beber, e a embriagar-se,
Lino na musebeshi uyo lamba mumoyo wakendi eti, mwami wakame lacelwa kwisa, lino utatika kuma basebenshi banendi batuloba ne batukashi kayi ne kutatika kulya, kunwa ne kukolwa.
46 Virá o senhor d'aquelle servo no dia em que o não espera, e n'uma hora que elle não sabe, e separal-o-ha, e porá a sua parte com os infieis.
Mwami wa musebeshi uyo lakesanga pabusuba mbwateshi kayi nepa cindi ncabula kwingashila. Nakamupe cisubulo ciyosha ne kumuwala uko nkoti kukabenga bantu babula lushomo.
47 E o servo que soube a vontade do seu senhor, e não se apercebeu, nem fez conforme a sua vontade, será castigado com muitos açoites;
Musebenshi uyo wishi mwami wakendi ncasuni, nomba liya kulibambila nambi kwinsa ncasuni mwami wakendi nakamukwipe cangofu.
48 Mas o que a não soube, e fez coisas dignas de açoites, com poucos açoites será castigado. E, a qualquer que muito fôr dado, muito se lhe pedirá, e ao que muito se lhe confiou muito mais se lhe pedirá.
Nomba musebenshi utacinshi ncasuni mwami wakendi, na lepishi mwakubula kwinshiba nakomwe pang'ana. Muntu uliyense walapewa bingi welela kubwesha bingi. Muntu walapewa bingi kwambeti asunge, nakambilwe kubwesha bingi pelu pa ibyo mbyalapewa.
49 Vim lançar fogo na terra; e que quero, se já está acceso?
“Ndalesa kuwala mulilo mucishi capanshi, nendakondwa kwambeti mulilo newabangila kendi!
50 Importa, porém, que seja baptizado com um baptismo; e como me angustio até que venha a cumprir-se!
Nomba ndelela kwingila mulubatisho lwamapensho anene, neco moyo wakame nkawekalikana kushikila mapensho ayo akenshike.
51 Cuidaes vós que vim dar paz á terra? Não, vos digo, mas antes dissensão;
Sena mulayeyengeti ndalaleta lumuno mucishi ca panshi? Cakubinga ndiyawa, nsombi ndalaleta kupansana.
52 Porque d'aqui em diante estarão cinco divididos n'uma casa: tres contra dois, e dois contra tres:
Kufuma lelo mumukowa umo nimukabe bantu basanu bapatana, batatu nibakapatane nebabili. Naboyo babili nibakabukilane ne batatu
53 O pae estará dividido contra o filho, e o filho contra o pae; a mãe contra a filha, e a filha contra a mãe; a sogra contra sua nora, e a nora contra sua sogra.
Baishi nibakabukile mwana mutuloba, neye mwana mutuloba nakabukile baishi, banyina nibakabukile mwana mutukashi, neye mwana mutukashi nakabukile banyina. Kumakwendi batukashi nibakabukile mulekashi, neye mulekashi nakabukile kumakwendi batukashi.”
54 E dizia tambem á multidão: Quando vêdes a nuvem que vem do occidente, logo dizeis: Lá vem chuva, e assim succede.
Yesu walambila bantu bonseti, “Na mulabono likumbi kalifumina kumboshi, mukute kwambeti, imfula niloke lelo, nicakubinga ikute kuloka.
55 E, quando assopra o sul, dizeis: Haverá calma; e assim succede.
Na impepo itatika kupupula kufumina kumusansa mukute kwambeti lelo nikupye cepa, kayi kukute kuba copeleco.
56 Hypocritas, sabeis distinguir a face da terra e do céu, e como não distinguis este tempo?
Amwe bantu batenshi mbyomulambanga, mukute kwinshiba kuboneka kwa cishi capanshi ne kwilu, nomba nicani nkamukute kwinshiba bupandulushi bwa bintu bilenshikinga masuba ano?”
57 E porque não julgaes tambem por vós mesmos o que é justo?
“Nomba nipacebo cini nkamukute kwinsa byalulama mobene?
58 Quando pois vaes com o teu adversario ao magistrado, procura livrar-te d'elle no caminho; para que não succeda que te conduza ao juiz, e o juiz te entregue ao meirinho, e o meirinho te encerre na prisão.
Na mulenga kunkuta ne munobe wa mulandu, wela kufwambana kunyumfwana nendi kamucili panshila, kwambeti katakutwala kuli weshi kubeteka. Pakwinga neye weshikubeteka inga ukutwala kumushilikali, neye mushilikali inga ukusunga mujele.
59 Digo-te que não sairás d'ali emquanto não pagares o derradeiro ceitil.
Ndakwambilinga cakubingeti nteshi ukafumemo kushikila ukalipile byonse bilayandikinga.”