Przysłów 1
1 Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
2 Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
Para conocer sabiduría y castigo; para entender las razones prudentes;
3 Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
para recibir el castigo de prudencia, justicia, juicio y equidad;
4 Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
para dar prudencia a los simples, y a los jóvenes inteligencia y consejo.
5 Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
Si el sabio los oyere, aumentará la doctrina; y el entendido adquirirá consejo;
6 Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
para entender parábola y declaración; palabras de sabios, y sus enigmas.
7 Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
El principio del conocimiento es el temor del SEÑOR; los locos despreciaron la sabiduría y el castigo.
8 Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
Oye, hijo mío, el castigo de tu padre, y no deseches la ley de tu madre;
9 Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
porque aumento de gracia serán a tu cabeza, y protección a tu cuello.
10 Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, no consientas.
11 Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
Si dijeren: Ven con nosotros, espiemos a alguno para matarle, acechemos al inocente sin razón;
los tragaremos vivos como el sepulcro, y enteros, como los que caen en un abismo; (Sheol h7585)
13 Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
hallaremos riquezas de toda clase, llenaremos nuestras casas de despojos;
14 Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
echa tu suerte entre nosotros; tengamos todos una bolsa,
15 Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
hijo mío, no andes en camino con ellos; aparta tu pie de sus veredas;
16 Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
porque sus pies correrán al mal, e irán presurosos a derramar sangre.
17 Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
Porque en vano se tenderá la red ante los ojos de toda ave;
18 Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
mas ellos a su propia sangre espían, y a sus propias almas ponen asechanza.
19 Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
Tales son las sendas de todo el que codicia la ganancia, la cual prenderá la vida de sus poseedores.
20 Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
La sabiduría clama de fuera; en las plazas da su voz;
21 Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
clama en los principales lugares de concurso; en las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:
22 Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
¿Hasta cuándo, oh simples, amaréis la simpleza, y los burladores desearán el burlar, y los locos aborrecerán la ciencia?
23 Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
Volveos a mi reprensión; he aquí yo os derramaré mi espíritu, y os haré saber mis palabras.
24 Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
Por cuanto llamé, y no quisisteis; extendí mi mano, y no hubo quien escuchase;
25 Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
antes desechasteis todo consejo mío, y no quisisteis mi reprensión;
26 Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
también yo me reiré en vuestra calamidad, y me burlaré cuando os viniere lo que teméis;
27 Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
cuando viniere como una destrucción lo que teméis, y vuestra calamidad llegare como un torbellino; cuando sobre vosotros viniere tribulación y angustia.
28 Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
Entonces me llamarán, y no responderé; me buscarán de mañana, y no me hallarán;
29 Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
por cuanto aborrecieron el conocimiento, y no escogieron el temor del SEÑOR,
30 Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
ni quisieron mi consejo, y menospreciaron toda reprensión mía.
31 Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
Comerán, pues, del fruto de su camino, y de sus consejos se hartarán.
32 Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
Porque el reposo de los ignorantes los matará, y la prosperidad de los locos los echará a perder.
33 [Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
Mas el que me oyere, habitará confiadamente, y vivirá reposado del temor del mal.
