Przysłów 1
1 Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
Sprüche Salomos, des Sohnes Davids, des Königs von Israel:
2 Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
um Weisheit und Unterweisung zu kennen, um Worte des Verstandes zu verstehen,
3 Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
um zu empfangen einsichtsvolle Unterweisung, Gerechtigkeit und Recht und Geradheit;
4 Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
um Einfältigen [O. Unerfahrenen, Unverständigen, so überall in den Sprüchen] Klugheit zu geben, dem Jüngling Erkenntnis und Besonnenheit.
5 Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
Der Weise wird [O. möge] hören und an Kenntnis zunehmen, und der Verständige wird [O. möge] sich weisen Rat [Eig. Steuerungen, d. h. Verhaltensregeln, weise Lenkung] erwerben;
6 Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
um einen Spruch zu verstehen und verschlungene Rede, [d. h. rätselhafter Spruch, bildliche Rede] Worte der Weisen und ihre Rätsel. -
7 Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
Die Furcht Jehovas ist der Erkenntnis Anfang; die Narren verachten Weisheit und Unterweisung.
8 Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
Höre, mein Sohn, die Unterweisung deines Vaters, und verlaß [O. verwirf] nicht die Belehrung deiner Mutter!
9 Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
Denn sie werden ein anmutiger Kranz sein deinem Haupte und ein Geschmeide deinem Halse. -
10 Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
Mein Sohn, wenn Sünder dich locken, so willige nicht ein.
11 Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
Wenn sie sagen: Geh mit uns, wir wollen auf Blut lauern, wollen den Unschuldigen nachstellen ohne Ursache;
wir wollen sie lebendig verschlingen wie der Scheol, und unverletzt, gleich denen, welche plötzlich in die Grube hinabfahren; (Sheol h7585)
13 Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
wir werden allerlei kostbares Gut erlangen, werden unsere Häuser mit Beute füllen;
14 Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
du sollst dein Los mitten unter uns werfen, wir alle werden einen Beutel haben:
15 Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
Mein Sohn, wandle nicht mit ihnen auf dem Wege, halte deinen Fuß zurück von ihrem Pfade;
16 Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
denn ihre Füße laufen dem Bösen zu, und sie eilen, Blut zu vergießen.
17 Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
Denn vergeblich wird das Netz ausgespannt vor den Augen alles Geflügelten;
18 Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
sie aber lauern auf ihr eigenes Blut, stellen ihren eigenen Seelen nach.
19 Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
So sind die Pfade aller derer, welche der Habsucht frönen: sie nimmt ihrem eigenen Herrn das Leben.
20 Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
Die Weisheit schreit draußen, sie läßt auf den Straßen ihre Stimme erschallen.
21 Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
Sie ruft an der Ecke lärmender Plätze; an den Eingängen der Tore, in der Stadt redet sie ihre Worte:
22 Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
Bis wann, ihr Einfältigen, wollt ihr Einfältigkeit lieben, und werden Spötter ihre Lust haben an Spott, und Toren Erkenntnis hassen?
23 Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
Wendet euch um zu meiner Zucht! Siehe, ich will euch meinen Geist hervorströmen lassen, will euch kundtun meine Reden. -
24 Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
Weil ich gerufen, und ihr euch geweigert habt, meine Hand ausgestreckt, und niemand aufgemerkt hat,
25 Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
und ihr all meinen Rat verworfen, und meine Zucht nicht gewollt habt:
26 Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
so werde auch ich bei eurem Unglück lachen, werde spotten, wenn euer Schrecken kommt;
27 Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
wenn euer Schrecken kommt wie ein Unwetter, und euer Unglück hereinbricht wie ein Sturm, wenn Bedrängnis und Angst über euch kommen.
28 Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
Dann werden sie zu mir rufen, und ich werde nicht antworten; sie werden mich eifrig suchen, und mich nicht finden:
29 Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
darum, daß sie Erkenntnis gehaßt und die Furcht Jehovas nicht erwählt,
30 Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
nicht eingewilligt haben in meinen Rat, verschmäht alle meine Zucht.
31 Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
Und sie werden essen von der Frucht ihres Weges, und von ihren Ratschlägen sich sättigen.
32 Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
Denn die Abtrünnigkeit der Einfältigen wird sie töten, und die Sorglosigkeit der Toren sie umbringen;
33 [Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
wer aber auf mich hört, wird sicher wohnen, und wird ruhig sein vor des Übels Schrecken.
