Przysłów 8
1 Czy mądrość nie woła i rozum nie wydaje swego głosu?
Is not wisdom crying out, and the voice of knowledge sounding?
2 Stoi na szczycie wysokich miejsc, przy drodze, na rozstajach dróg.
At the top of the highways, at the meeting of the roads, she takes her place;
3 Przy bramach, przy wjeździe do miasta, przy wejściu, u drzwi woła:
Where the roads go into the town her cry goes out, at the doorways her voice is loud:
4 Do was wołam, o mężowie, mój głos [kieruję] do synów ludzkich.
I am crying out to you, O men; my voice comes to the sons of men.
5 Prości, uczcie się rozwagi, a wy, głupi, bądźcie rozumnego serca.
Become expert in reason, O you simple ones; you foolish ones, take training to heart.
6 Słuchajcie, bo będę mówił o rzeczach wzniosłych, a wargi moje otworzą się, aby [głosić] prawość.
Give ear, for my words are true, and my lips are open to give out what is upright.
7 Moje usta bowiem mówią prawdę, a niegodziwością brzydzą się moje wargi.
For good faith goes out of my mouth, and false lips are disgusting to me.
8 Sprawiedliwe są wszystkie słowa moich ust; nie ma w nich nic fałszywego ani przewrotnego.
All the words of my mouth are righteousness; there is nothing false or twisted in them.
9 Wszystkie są jasne dla rozumnego i prawe dla tych, którzy znajdują wiedzę.
They are all true to him whose mind is awake, and straightforward to those who get knowledge.
10 Przyjmijcie moje pouczenie zamiast srebra i wiedzę [raczej] niż wyborne złoto.
Take my teaching, and not silver; get knowledge in place of the best gold.
11 Lepsza bowiem jest mądrość niż perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
For wisdom is better than jewels, and all things which may be desired are nothing in comparison with her.
12 Ja, mądrość, mieszkam z rozwagą i odkrywam wiedzę roztropności.
I, wisdom, have made wise behaviour my near relation; I am seen to be the special friend of wise purposes.
13 Bojaźń PANA to nienawidzić zła. Ja nienawidzę pychy, wyniosłości, złej drogi i ust przewrotnych.
The fear of the Lord is seen in hating evil: pride, a high opinion of oneself, the evil way, and the false tongue, are unpleasing to me.
14 Moja [jest] rada i prawdziwa mądrość, ja [jestem] roztropnością i moja jest moc.
Wise design and good sense are mine; reason and strength are mine.
15 Dzięki mnie królowie rządzą i władcy stanowią sprawiedliwość.
Through me kings have their power, and rulers give right decisions.
16 Dzięki mnie panują władcy i dostojnicy, wszyscy sędziowie ziemi.
Through me chiefs have authority, and the noble ones are judging in righteousness.
17 Miłuję tych, którzy mnie miłują, a ci, którzy szukają mnie pilnie, znajdą mnie.
Those who have given me their love are loved by me, and those who make search for me with care will get me.
18 Przy mnie [jest] bogactwo i chwała, trwałe bogactwo i sprawiedliwość.
Wealth and honour are in my hands, even wealth without equal and righteousness.
19 Mój owoc [jest] lepszy niż złoto, nawet najczystsze złoto, a moje plony [lepsze] niż wyborne srebro.
My fruit is better than gold, even than the best gold; and my increase is more to be desired than silver.
20 Prowadzę ścieżką sprawiedliwości, pośród ścieżek sądu;
I go in the road of righteousness, in the way of right judging:
21 Aby tym, którzy mnie miłują, dać w dziedzictwo majątek wieczny i napełnić ich skarbce.
So that I may give my lovers wealth for their heritage, making their store-houses full.
22 PAN posiadł mnie na początku swej drogi, przed swymi dziełami, przed wszystkimi czasy.
The Lord made me as the start of his way, the first of his works in the past.
23 Przed wiekami zostałam ustanowiona, od początku; zanim powstała ziemia;
From eternal days I was given my place, from the birth of time, before the earth was.
24 Gdy jeszcze nie było głębin, zostałam zrodzona, kiedy jeszcze nie było źródeł obfitujących w wody.
When there was no deep I was given birth, when there were no fountains flowing with water.
25 Zanim góry zostały założone, nim były pagórki, zostałam zrodzona.
Before the mountains were put in their places, before the hills was my birth:
26 Gdy jeszcze nie stworzył ziemi ani pól, ani początku prochu okręgu ziemskiego;
When he had not made the earth or the fields or the dust of the world.
27 Kiedy przygotowywał niebiosa, byłam tam; gdy odmierzał okrąg nad powierzchnią głębi;
When he made ready the heavens I was there: when he put an arch over the face of the deep:
28 Gdy w górze utwierdzał obłoki i umacniał źródła głębin;
When he made strong the skies overhead: when the fountains of the deep were fixed:
29 Gdy wyznaczał morzu jego granice, by wody nie przekraczały jego rozkazu, kiedy ustalał fundamenty ziemi;
When he put a limit to the sea, so that the waters might not go against his word: when he put in position the bases of the earth:
30 Byłam wtedy przy nim [jak] wychowanka i byłam [jego] radością każdego dnia, ciesząc się zawsze przed nim;
Then I was by his side, as a master workman: and I was his delight from day to day, playing before him at all times;
31 Radując się na okręgu jego ziemi, rozkoszując się synami ludzkimi.
Playing in his earth; and my delight was with the sons of men.
32 Teraz więc, synowie, słuchajcie mnie, bo błogosławieni są ci, którzy strzegą moich dróg.
Give ear to me then, my sons: for happy are those who keep my ways.
33 Słuchajcie pouczeń, nabądźcie mądrości i nie odrzucajcie jej.
Take my teaching and be wise; do not let it go.
34 Błogosławiony człowiek, który mnie słucha, czuwając u moich wrót każdego dnia i strzegąc odrzwi moich bram.
Happy is the man who gives ear to me, watching at my doors day by day, keeping his place by the pillars of my house.
35 Bo kto mnie znajduje, znajduje życie i otrzyma łaskę od PANA.
For whoever gets me gets life, and grace from the Lord will come to him.
36 Ale kto grzeszy przeciwko mnie, wyrządza krzywdę swojej duszy; wszyscy, którzy mnie nienawidzą, miłują śmierć.
But he who does evil to me, does wrong to his soul: all my haters are in love with death.
