Przysłów 6
1 Synu mój, jeśli poręczyłeś za swego bliźniego i dałeś porękę za obcego;
My son! If you have been guarantor for your friend, Have struck your hand for a stranger,
2 Związałeś się słowami ust twoich, schwytany jesteś mową twoich ust.
Have been snared with sayings of your mouth, Have been captured with sayings of your mouth,
3 Uczyń więc tak, synu mój, uwolnij się, gdy wpadłeś w ręce swego bliźniego; idź, upokórz się i nalegaj na twego bliźniego.
Do this now, my son, and be delivered, For you have come into the hand of your friend. Go, trample on yourself, and strengthen your friend,
4 Nie daj snu swoim oczom i nie pozwól powiekom drzemać.
Do not give sleep to your eyes, And slumber to your eyelids,
5 Uwolnij się jak sarna z rąk [myśliwego] i jak ptak z ręki ptasznika.
Be delivered as a roe from the hand, And as a bird from the hand of a fowler.
6 Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej drogom i bądź mądry;
Go to the ant, O slothful one, See her ways and be wise;
7 Chociaż nie ma ona wodza ani przełożonego, ani pana;
Which has no captain, overseer, and ruler,
8 To w lecie przygotowuje swój pokarm i gromadzi w żniwa swą żywność.
She prepares her bread in summer, She has gathered her food in harvest.
9 Jak długo będziesz leżał, leniwcze? Kiedy wstaniesz ze swego snu?
Until when, O slothful one, do you lie? When do you arise from your sleep?
10 Jeszcze trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, aby zasnąć;
A little sleep, a little slumber, A little clasping of the hands to rest,
11 A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny i twój niedostatek jak mąż uzbrojony.
And your poverty has come as a traveler, And your want as an armed man.
12 Człowiek nikczemny i niegodziwy chodzi z przewrotnością na ustach;
A man of worthlessness, a man of iniquity, Walking [with] perverseness of mouth,
13 Mruga swymi oczyma, mówi swymi nogami, wskazuje swymi palcami;
Winking with his eyes, speaking with his feet, Directing with his fingers,
14 Przewrotność [jest] w jego sercu, stale knuje zło [i] sieje niezgodę.
Contrariness [is] in his heart, devising evil at all times, He sends forth contentions.
15 Dlatego nagle spadnie na niego nieszczęście; nagle zostanie złamany i pozbawiony ratunku.
Therefore his calamity comes suddenly, He is broken instantly—and no healing.
16 Jest sześć rzeczy, których nienawidzi PAN, siedem budzi w nim odrazę:
These six has YHWH hated, Indeed, seven [are] abominations to His soul:
17 Wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;
High eyes, False tongues, And hands shedding innocent blood,
18 Serce, które knuje złe myśli; nogi, które spiesznie biegną do zła;
A heart devising thoughts of vanity, Feet hastening to run to evil,
19 Fałszywy świadek, który mówi kłamstwa, i ten, który sieje niezgodę między braćmi.
A false witness [who] breathes out lies, And one sending forth contentions between brothers.
20 Synu mój, strzeż przykazania twego ojca i nie odrzucaj prawa twojej matki.
Keep, my son, the command of your father, And do not leave the law of your mother.
21 Przywiąż je na zawsze do serca twego i zawieś je sobie na szyi.
Bind them on your heart continually, Tie them on your neck.
22 Gdy będziesz chodził, poprowadzi cię; gdy zaśniesz, strzec cię będzie, a gdy się obudzisz, będzie mówić do ciebie;
In your going up and down, it leads you, In your lying down, it watches over you, And you have awoken—it talks [with] you.
23 Bo przykazanie [jest] pochodnią, prawo światłością, a upomnienia do karności są drogą życia;
For the command [is] a lamp, And the Law a light, And a way of life [are] reproofs of instruction,
24 Aby cię strzegły przed złą kobietą [i] przed gładkim językiem obcej kobiety.
To preserve you from an evil woman, From the flattery of the tongue of a strange woman.
25 Nie pożądaj w twoim sercu jej piękności i niech cię nie łowi swymi powiekami.
Do not desire her beauty in your heart, And do not let her take you with her eyelids.
26 Bo dla kobiety nierządnej [zubożeje człowiek] o kawałek chleba, a żona cudzołożna czyha na cenne życie.
For a harlot consumes to a cake of bread, And an adulteress hunts the precious soul.
27 Czy może ktoś wziąć ogień w zanadrze, a jego szaty się nie spalą?
Does a man take fire into his bosom, And are his garments not burned?
28 Czy może ktoś chodzić po rozżarzonych węglach, a jego nogi się nie poparzą?
Does a man walk on the hot coals, And are his feet not scorched?
29 Tak ten, kto wchodzi do żony swego bliźniego; ktokolwiek ją dotknie, nie będzie bez winy.
So [is] he who has gone in to the wife of his neighbor, None who touches her is innocent.
30 Nie pogardza się złodziejem, jeśli kradnie, by nasycić swoją duszę, będąc głodnym;
They do not despise the thief, When he steals to fill his soul when he is hungry,
31 Ale [jeśli] go złapią, zwróci siedmiokrotnie [albo] odda cały dobytek swego domu.
And being found he repays sevenfold, He gives all the substance of his house.
32 Lecz kto cudzołoży z kobietą, jest pozbawiony rozsądku; kto tak robi, gubi swoją duszę.
He who commits adultery [with] a woman lacks heart, He who does it is destroying his soul.
33 Znajdzie chłostę i wstyd, a jego hańba nie będzie zmazana.
He finds a stroke and shame, And his reproach is not wiped away,
34 Bo zazdrość rozpala gniew mężczyzny i nie będzie pobłażał w dniu zemsty.
For jealousy [is] the fury of a man, And he does not spare in a day of vengeance.
35 Nie będzie miał względu na żaden okup i nie przyjmie darów, choćbyś najwięcej mu dawał.
He does not accept the appearance of any atonement, Indeed, he does not consent, Though you multiply bribes!
