Przysłów 6
1 Synu mój, jeśli poręczyłeś za swego bliźniego i dałeś porękę za obcego;
My son, if thou hast become surety for thy friend, if thou hast stricken thy hand for a stranger,
2 Związałeś się słowami ust twoich, schwytany jesteś mową twoich ust.
thou art snared with the words of thy mouth, thou art taken with the words of thy mouth.
3 Uczyń więc tak, synu mój, uwolnij się, gdy wpadłeś w ręce swego bliźniego; idź, upokórz się i nalegaj na twego bliźniego.
Do this now, my son, and deliver thyself, since thou hast come into the hand of thy friend: go, humble thyself, and be urgent with thy friend.
4 Nie daj snu swoim oczom i nie pozwól powiekom drzemać.
Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids:
5 Uwolnij się jak sarna z rąk [myśliwego] i jak ptak z ręki ptasznika.
deliver thyself as a gazelle from the hand [of the hunter], and as a bird from the hand of the fowler.
6 Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej drogom i bądź mądry;
Go to the ant, thou sluggard; consider her ways and be wise:
7 Chociaż nie ma ona wodza ani przełożonego, ani pana;
which having no chief, overseer, or ruler,
8 To w lecie przygotowuje swój pokarm i gromadzi w żniwa swą żywność.
provideth her bread in the summer, [and] gathereth her food in the harvest.
9 Jak długo będziesz leżał, leniwcze? Kiedy wstaniesz ze swego snu?
How long, sluggard, wilt thou lie down? When wilt thou arise out of thy sleep?
10 Jeszcze trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, aby zasnąć;
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest!
11 A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny i twój niedostatek jak mąż uzbrojony.
So shall thy poverty come as a roving plunderer, and thy penury as an armed man.
12 Człowiek nikczemny i niegodziwy chodzi z przewrotnością na ustach;
A man of Belial, a wicked person, is he that goeth about with a perverse mouth;
13 Mruga swymi oczyma, mówi swymi nogami, wskazuje swymi palcami;
he winketh with his eyes, he speaketh with his feet, he teacheth with his fingers;
14 Przewrotność [jest] w jego sercu, stale knuje zło [i] sieje niezgodę.
deceits are in his heart; he deviseth mischief at all times, he soweth discords.
15 Dlatego nagle spadnie na niego nieszczęście; nagle zostanie złamany i pozbawiony ratunku.
Therefore shall his calamity come suddenly: in a moment shall he be broken, and without remedy.
16 Jest sześć rzeczy, których nienawidzi PAN, siedem budzi w nim odrazę:
These six [things] doth Jehovah hate, yea, seven are an abomination unto him:
17 Wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;
haughty eyes, a lying tongue, and hands that shed innocent blood;
18 Serce, które knuje złe myśli; nogi, które spiesznie biegną do zła;
a heart that deviseth wicked imaginations; feet that are swift in running to mischief;
19 Fałszywy świadek, który mówi kłamstwa, i ten, który sieje niezgodę między braćmi.
a false witness that uttereth lies, and he that soweth discords among brethren.
20 Synu mój, strzeż przykazania twego ojca i nie odrzucaj prawa twojej matki.
My son, observe thy father's commandment, and forsake not the teaching of thy mother;
21 Przywiąż je na zawsze do serca twego i zawieś je sobie na szyi.
bind them continually upon thy heart, tie them about thy neck:
22 Gdy będziesz chodził, poprowadzi cię; gdy zaśniesz, strzec cię będzie, a gdy się obudzisz, będzie mówić do ciebie;
when thou walkest, it shall lead thee; when thou sleepest, it shall keep thee; and [when] thou awakest, it shall talk with thee.
23 Bo przykazanie [jest] pochodnią, prawo światłością, a upomnienia do karności są drogą życia;
For the commandment is a lamp, and the teaching a light, and reproofs of instruction are the way of life:
24 Aby cię strzegły przed złą kobietą [i] przed gładkim językiem obcej kobiety.
to keep thee from the evil woman, from the flattery of the tongue of a strange woman.
25 Nie pożądaj w twoim sercu jej piękności i niech cię nie łowi swymi powiekami.
Lust not after her beauty in thy heart, neither let her take thee with her eyelids;
26 Bo dla kobiety nierządnej [zubożeje człowiek] o kawałek chleba, a żona cudzołożna czyha na cenne życie.
for by means of a whorish woman [a man is brought] to a loaf of bread, and another's wife doth hunt for the precious soul.
27 Czy może ktoś wziąć ogień w zanadrze, a jego szaty się nie spalą?
Can a man take fire in his bosom, and his garments not be burned?
28 Czy może ktoś chodzić po rozżarzonych węglach, a jego nogi się nie poparzą?
Can one go upon hot coals, and his feet not be scorched?
29 Tak ten, kto wchodzi do żony swego bliźniego; ktokolwiek ją dotknie, nie będzie bez winy.
So he that goeth in to his neighbour's wife: whosoever toucheth her shall not be innocent.
30 Nie pogardza się złodziejem, jeśli kradnie, by nasycić swoją duszę, będąc głodnym;
They do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry:
31 Ale [jeśli] go złapią, zwróci siedmiokrotnie [albo] odda cały dobytek swego domu.
and if he be found, he shall restore sevenfold; he shall give all the substance of his house.
32 Lecz kto cudzołoży z kobietą, jest pozbawiony rozsądku; kto tak robi, gubi swoją duszę.
Whoso committeth adultery with a woman is void of understanding: he that doeth it destroyeth his own soul.
33 Znajdzie chłostę i wstyd, a jego hańba nie będzie zmazana.
A wound and contempt shall he get; and his reproach shall not be wiped away.
34 Bo zazdrość rozpala gniew mężczyzny i nie będzie pobłażał w dniu zemsty.
For jealousy is the rage of a man, and he will not spare in the day of vengeance;
35 Nie będzie miał względu na żaden okup i nie przyjmie darów, choćbyś najwięcej mu dawał.
he will not regard any ransom, neither will he rest content though thou multipliest [thy] gifts.
