Przysłów 6
1 Synu mój, jeśli poręczyłeś za swego bliźniego i dałeś porękę za obcego;
My son, if you have put up security for your neighbor, if you have struck hands in pledge with a stranger,
2 Związałeś się słowami ust twoich, schwytany jesteś mową twoich ust.
if you have been trapped by the words of your lips, ensnared by the words of your mouth,
3 Uczyń więc tak, synu mój, uwolnij się, gdy wpadłeś w ręce swego bliźniego; idź, upokórz się i nalegaj na twego bliźniego.
then do this, my son, to free yourself, for you have fallen into your neighbor’s hands: Go, humble yourself, and press your plea with your neighbor.
4 Nie daj snu swoim oczom i nie pozwól powiekom drzemać.
Allow no sleep to your eyes or slumber to your eyelids.
5 Uwolnij się jak sarna z rąk [myśliwego] i jak ptak z ręki ptasznika.
Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
6 Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej drogom i bądź mądry;
Walk in the manner of the ant, O slacker; observe its ways and become wise.
7 Chociaż nie ma ona wodza ani przełożonego, ani pana;
Without a commander, without an overseer or ruler,
8 To w lecie przygotowuje swój pokarm i gromadzi w żniwa swą żywność.
it prepares its provisions in summer; it gathers its food at harvest.
9 Jak długo będziesz leżał, leniwcze? Kiedy wstaniesz ze swego snu?
How long will you lie there, O slacker? When will you get up from your sleep?
10 Jeszcze trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, aby zasnąć;
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest,
11 A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny i twój niedostatek jak mąż uzbrojony.
and poverty will come upon you like a robber, and need like a bandit.
12 Człowiek nikczemny i niegodziwy chodzi z przewrotnością na ustach;
A worthless person, a wicked man, walks with a perverse mouth,
13 Mruga swymi oczyma, mówi swymi nogami, wskazuje swymi palcami;
winking his eyes, speaking with his feet, and pointing with his fingers.
14 Przewrotność [jest] w jego sercu, stale knuje zło [i] sieje niezgodę.
With deceit in his heart he devises evil; he continually sows discord.
15 Dlatego nagle spadnie na niego nieszczęście; nagle zostanie złamany i pozbawiony ratunku.
Therefore calamity will come upon him suddenly; in an instant he will be shattered beyond recovery.
16 Jest sześć rzeczy, których nienawidzi PAN, siedem budzi w nim odrazę:
There are six things that the LORD hates, seven that are detestable to Him:
17 Wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;
haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
18 Serce, które knuje złe myśli; nogi, które spiesznie biegną do zła;
a heart that devises wicked schemes, feet that run swiftly to evil,
19 Fałszywy świadek, który mówi kłamstwa, i ten, który sieje niezgodę między braćmi.
a false witness who gives false testimony, and one who stirs up discord among brothers.
20 Synu mój, strzeż przykazania twego ojca i nie odrzucaj prawa twojej matki.
My son, keep your father’s commandment, and do not forsake your mother’s teaching.
21 Przywiąż je na zawsze do serca twego i zawieś je sobie na szyi.
Bind them always upon your heart; tie them around your neck.
22 Gdy będziesz chodził, poprowadzi cię; gdy zaśniesz, strzec cię będzie, a gdy się obudzisz, będzie mówić do ciebie;
When you walk, they will guide you; when you lie down, they will watch over you; when you awake, they will speak to you.
23 Bo przykazanie [jest] pochodnią, prawo światłością, a upomnienia do karności są drogą życia;
For this commandment is a lamp, this teaching is a light, and the reproofs of discipline are the way to life,
24 Aby cię strzegły przed złą kobietą [i] przed gładkim językiem obcej kobiety.
to keep you from the evil woman, from the smooth tongue of the adulteress.
25 Nie pożądaj w twoim sercu jej piękności i niech cię nie łowi swymi powiekami.
Do not lust in your heart for her beauty or let her captivate you with her eyes.
26 Bo dla kobiety nierządnej [zubożeje człowiek] o kawałek chleba, a żona cudzołożna czyha na cenne życie.
For the levy of the prostitute is poverty, and the adulteress preys upon your very life.
27 Czy może ktoś wziąć ogień w zanadrze, a jego szaty się nie spalą?
Can a man embrace fire and his clothes not be burned?
28 Czy może ktoś chodzić po rozżarzonych węglach, a jego nogi się nie poparzą?
Can a man walk on hot coals without scorching his feet?
29 Tak ten, kto wchodzi do żony swego bliźniego; ktokolwiek ją dotknie, nie będzie bez winy.
So is he who sleeps with another man’s wife; no one who touches her will go unpunished.
30 Nie pogardza się złodziejem, jeśli kradnie, by nasycić swoją duszę, będąc głodnym;
Men do not despise the thief if he steals to satisfy his hunger.
31 Ale [jeśli] go złapią, zwróci siedmiokrotnie [albo] odda cały dobytek swego domu.
Yet if caught, he must pay sevenfold; he must give up all the wealth of his house.
32 Lecz kto cudzołoży z kobietą, jest pozbawiony rozsądku; kto tak robi, gubi swoją duszę.
He who commits adultery lacks judgment; whoever does so destroys himself.
33 Znajdzie chłostę i wstyd, a jego hańba nie będzie zmazana.
Wounds and dishonor will befall him, and his reproach will never be wiped away.
34 Bo zazdrość rozpala gniew mężczyzny i nie będzie pobłażał w dniu zemsty.
For jealousy enrages a husband, and he will show no mercy in the day of vengeance.
35 Nie będzie miał względu na żaden okup i nie przyjmie darów, choćbyś najwięcej mu dawał.
He will not be appeased by any ransom, or persuaded by lavish gifts.
