Przysłów 30
1 Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.
The words of Agur the son of Yakeh, even the prophecy: the man said unto Ithiel, even unto Ithiel and Ukkal,
2 Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.
“Surely I am more brutish than any man, and have not the understanding of a common man.
3 Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.
Nor have I learned wisdom, so that I should have knowledge of the Holy One.
4 Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?
Who was it that ascended into heaven, and came down again? who gathered the wind in his fists? who bound the waters in a garment? who set up all the ends of the earth? what is his name, and what is his son's name, if thou knowest it?”
5 Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.
Every saying of God is purified: he is a shield unto those that put their trust in him.
6 Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.
Do not add aught unto his words: lest he reprove thee, and thou be found a liar.
7 Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.
Two things do I request of thee: deny them not to me before I die.
8 Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;
Vanity and lying words do thou remove far from me: neither poverty nor riches give thou unto me; let me eat the bread appointed unto me:
9 Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].
Lest I become over-full, and deny thee, and say, Who is the Lord? or lest I become poor, and steal, and trespass against the name of my God.
10 Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.
Do not calumniate a servant unto his master: lest he curse thee, and thou incur guilt.
11 [Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.
There is a generation that curseth its father, and doth not bless its mother.
12 [Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.
There is a generation that is pure in its own eyes, and yet is not washed [clean] of its filthiness.
13 [Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.
There is a generation—O how lofty are its eyes! and its eyelids are so lifted up.
14 [Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.
There is a generation, whose teeth are as swords, and whose string teeth are as knives, to devour the poor from off the earth, and the needy from among men.
15 Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.
Insatiability hath two daughters, [crying, ] Give, give. There are three things that are never satisfied, yea, four things which never say, Enough:
The nether world; and a barren womb; the earth which is not satisfied with water; and the fire which never saith, Enough. (Sheol h7585)
17 Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.
The eye that mocketh at his father, and despiseth to obey his mother, this shall the ravens of the valley pick out; and the young eagles shall eat it.
18 Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:
Three things there are which are too wonderful for me; and four, which I know not:
19 Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.
The way of the eagle in the air; the way of a serpent upon a rock; the way of a ship in the heart of the sea; and the way of a man with a young woman.
20 Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.
Such is the way of an adulterous woman: she eateth, and wipeth her mouth, and saith, I have done no wrong.
21 Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:
Under three things the earth trembleth, and under four which she cannot bear:
22 Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;
Under a servant when he becometh king, and a worthless fool when he hath eaten enough bread;
23 Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.
Under an odious woman when she is married, and a bond-woman when she dispossesseth her mistress.
24 Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:
There are four which are the little ones of the earth, and they are nevertheless exceedingly wise:
25 Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;
The ants are a people not strong, therefore do they prepare in the summer their food;
26 Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;
The conies are but a feeble people, therefore do they place on the rocks their houses;
27 Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;
The locusts have no king, and yet they go forth in troops altogether;
28 Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.
The spider thou canst catch with [thy] hands, and yet she is in the palaces of a king.
29 Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:
Three there are that have a stately step, and four, that are stately in going:
30 Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;
The lion, the mightiest among beasts, who turneth not round from before any one;
31 Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.
The light-legged greyhound, and the he-goat; and a king, against whom there is no rising up.
32 Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.
If thou hast become degraded by lifting up thyself, or if thou hast devised evil, put thy hand to thy mouth:
33 Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.
For the pressure of milk bringeth forth butter, and the pressure of the nose bringeth forth blood: so the pressure of wrath bringeth forth strife.
