Przysłów 30
1 Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.
THE WORDS OF AGUR THE SONNE OF JAKEH. The prophecie which ye man spake vnto Ithiel, euen to Ithiel, and Vcal.
2 Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.
Surely I am more foolish then any man, and haue not the vnderstanding of a man in me.
3 Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.
For I haue not learned wisedome, nor atteined to the knowledge of holy things.
4 Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?
Who hath ascended vp to heauen, and descended? Who hath gathered the winde in his fist? Who hath bound the waters in a garment? Who hath established all the endes of the world? What is his name, and what is his sonnes name, if thou canst tell?
5 Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.
Euery worde of God is pure: he is a shield to those, that trust in him.
6 Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.
Put nothing vnto his wordes, least he reproue thee, and thou be found a lyar.
7 Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.
Two things haue I required of thee: denie me them not before I die.
8 Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;
Remooue farre from me vanitie and lyes: giue me not pouertie, nor riches: feede me with foode conuenient for me,
9 Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].
Least I be full, and denie thee, and say, Who is the Lord? or least I be poore and steale, and take the Name of my God in vaine.
10 Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.
Accuse not a seruant vnto his master, lest he curse thee, when thou hast offended.
11 [Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.
There is a generation that curseth their father, and doeth not blesse their mother.
12 [Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.
There is a generation that are pure in their owne conceite, and yet are not washed from their filthinesse.
13 [Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.
There is a generation, whose eies are hautie, and their eye liddes are lifted vp.
14 [Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.
There is a generation, whose teeth are as swordes, and their chawes as kniues to eate vp the afflicted out of the earth, and the poore from among men.
15 Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.
The horse leache hath two daughters which crye, Giue, giue. There be three things that will not be satisfied: yea, foure that say not, It is ynough.
The graue, and the barren wombe, the earth that cannot be satisfied with water, and the fire that sayeth not, It is ynough. (Sheol h7585)
17 Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.
The eye that mocketh his father and despiseth the instruction of his mother, let ye rauens of the valley picke it out, and the yong eagles eate it.
18 Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:
There be three thinges hid from me: yea, foure that I knowe not,
19 Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.
The way of an eagle in the aire, the way of a serpent vpon a stone, ye way of a ship in ye middes of the sea, and the way of a man with a maide.
20 Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.
Such is ye way also of an adulterous woman: she eateth and wipeth her mouth, and sayth, I haue not committed iniquitie.
21 Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:
For three things the earth is moued: yea, for foure it cannot susteine it selfe:
22 Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;
For a seruant when he reigneth, and a foole when he is filled with meate,
23 Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.
For the hatefull woman, when she is married, and for a handmaid that is heire to her mistres.
24 Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:
These be foure small things in the earth, yet they are wise and full of wisedome:
25 Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;
The pismires a people not strong, yet prepare they their meate in sommer:
26 Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;
The conies a people not mightie, yet make their houses in the rocke:
27 Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;
The grashopper hath no King, yet goe they forth all by bandes:
28 Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.
The spider taketh holde with her handes, and is in Kings palaces.
29 Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:
There be three thinges that order well their going: yea, foure are comely in going,
30 Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;
A lyon which is strong among beastes, and turneth not at the sight of any:
31 Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.
A lusty grayhound, and a goate, and a King against whom there is no rising vp.
32 Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.
If thou hast bene foolish in lifting thy selfe vp, and if thou hast thought wickedly, lay thine hand vpon thy mouth.
33 Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.
When one churneth milke, he bringeth foorth butter: and he that wringeth his nose, causeth blood to come out: so he that forceth wrath, bringeth foorth strife.
