Przysłów 30
1 Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.
These are the words of Agur son of Jakeh—the burden that this man declared to Ithiel: “I am weary, O God, and worn out.
2 Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.
Surely I am the most ignorant of men, and I lack the understanding of a man.
3 Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.
I have not learned wisdom, and I have no knowledge of the Holy One.
4 Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?
Who has ascended to heaven and come down? Who has gathered the wind in His hands? Who has bound up the waters in His cloak? Who has established all the ends of the earth? What is His name, and what is the name of His Son— surely you know!
5 Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.
Every word of God is flawless; He is a shield to those who take refuge in Him.
6 Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.
Do not add to His words, lest He rebuke you and prove you a liar.
7 Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.
Two things I ask of You— do not refuse me before I die:
8 Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;
Keep falsehood and deceitful words far from me. Give me neither poverty nor riches; feed me with the bread that is my portion.
9 Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].
Otherwise, I may have too much and deny You, saying, ‘Who is the LORD?’ Or I may become poor and steal, profaning the name of my God.
10 Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.
Do not slander a servant to his master, or he will curse you, and you will bear the guilt.
11 [Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.
There is a generation of those who curse their fathers and do not bless their mothers.
12 [Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.
There is a generation of those who are pure in their own eyes and yet unwashed of their filth.
13 [Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.
There is a generation—how haughty are their eyes and pretentious are their glances—
14 [Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.
there is a generation whose teeth are swords and whose jaws are knives, devouring the oppressed from the earth and the needy from among men.
15 Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.
The leech has two daughters: Give and Give. There are three things that are never satisfied, four that never say, ‘Enough!’:
Sheol, the barren womb, land never satisfied with water, and fire that never says, ‘Enough!’ (Sheol h7585)
17 Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.
As for the eye that mocks a father and scorns obedience to a mother, may the ravens of the valley pluck it out and young vultures devour it.
18 Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:
There are three things too wonderful for me, four that I cannot understand:
19 Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.
the way of an eagle in the sky, the way of a snake on a rock, the way of a ship at sea, and the way of a man with a maiden.
20 Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.
This is the way of an adulteress: She eats and wipes her mouth and says, ‘I have done nothing wrong.’
21 Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:
Under three things the earth trembles, under four it cannot bear up:
22 Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;
a servant who becomes king, a fool who is filled with food,
23 Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.
an unloved woman who marries, and a maidservant who supplants her mistress.
24 Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:
Four things on earth are small, yet they are exceedingly wise:
25 Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;
The ants are creatures of little strength, yet they store up their food in the summer;
26 Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;
the rock badgers are creatures of little power, yet they make their homes in the rocks;
27 Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;
the locusts have no king, yet they all advance in formation;
28 Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.
and the lizard can be caught in one’s hands, yet it is found in the palaces of kings.
29 Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:
There are three things that are stately in their stride, and four that are impressive in their walk:
30 Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;
a lion, mighty among beasts, refusing to retreat before anything;
31 Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.
a strutting rooster; a he-goat; and a king with his army around him.
32 Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.
If you have foolishly exalted yourself or if you have plotted evil, put your hand over your mouth.
33 Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.
For as the churning of milk yields butter, and the twisting of the nose draws blood, so the stirring of anger brings forth strife.”
