Przysłów 3
1 Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a niech twoje serce strzeże moich przykazań;
My son, mine instruction, do not thou forget, and, my commandment, let thy heart observe;
2 Bo przyniosą ci długie dni i lata życia oraz pokoju.
For, length of days and years of life, and blessedness, shall they add to thee.
3 Niech cię nie opuszczają miłosierdzie i prawda, przywiąż je do swojej szyi, wypisz je na tablicy swojego serca.
Lovingkindness and faithfulness, let them not forsake thee, —bind them, upon thy neck, write them upon the tablet of thy heart:
4 Wtedy znajdziesz łaskę i uznanie w oczach Boga i ludzi.
So find thou favour and good repute, in the eyes of God and man.
5 Ufaj PANU z całego swego serca i nie polegaj na swoim rozumie.
Trust thou in Yahweh, with all thy heart, and, unto thine own understanding, do not lean:
6 Zważaj na niego we wszystkich swoich drogach, a on będzie prostować twoje ścieżki.
In all thy ways, acknowledge him, and, he, will make straight thy paths.
7 Nie bądź mądrym we własnych oczach, [ale] bój się PANA i odstąp od zła.
Do not become wise in thine own eyes, revere Yahweh, and avoid evil:
8 [To] da twemu ciału zdrowie i pokrzepienie twoim kościom.
Healing, shall it be to thy body, and refreshing, to thy bones.
9 Czcij PANA swoim majątkiem i pierwocinami wszystkich twoich dochodów.
Honour thou Yahweh, with thy substance, and with the firstfruit of all thine increase;
10 A twoje spichrze będą napełnione dostatkiem i twoje prasy będą przelewać się od nowego wina.
So shall thy storehouses be filled with plenty, and, with new wine, shall thy vats overflow.
11 Synu mój, nie gardź karceniem PANA i nie zniechęcaj się jego upomnieniem.
The, chastening of Yahweh, my son, do not reject, nor loathe his rebuke;
12 Bo kogo PAN miłuje, tego karze, jak ojciec syna, [którego] kocha.
For, whom Yahweh loveth, he correcteth, he causeth pain to the son in whom he delighteth.
13 Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;
How happy the man who hath found wisdom, and the man who draweth forth understanding,
14 Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie [bardziej pożyteczne] niż złoto.
For better is her merchandise, than the merchandise of silver, yea, than gold, her increase;
15 Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
More precious, is she, than corals, yea, none of thy delightful things, doth equal her:
16 Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.
Length of days, is in her right hand, in her left, are riches and honour;
17 Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne.
Her ways, are ways of pleasantness, and, all her paths, are peace;
18 Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej chwycą; a ci, którzy się jej trzymają, są błogosławieni.
A tree of life, is she, to them who secure her, —and, they who hold her fast, are every one to be pronounced happy.
19 PAN ugruntował ziemię mądrością, a niebiosa umocnił rozumem.
Yahweh, in wisdom, founded the earth, establishing the heavens with understanding;
20 Dzięki jego wiedzy rozstąpiły się głębiny, a obłoki spuszczają rosę.
By his knowledge, the resounding deeps were burst open, and, the skies, drop down dew.
21 Synu mój, niech [one] ci [z] oczu nie schodzą; strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
My son, let them not depart from thine eyes, guard thou counsel, and purpose:
22 A będą życiem twojej duszy i ozdobą twojej szyi.
So shall they become life to thy soul, and an adorning to thy neck;
23 Wtedy będziesz bezpiecznie chodził swoją drogą, a noga twoja się nie potknie.
Then, shalt thou walk securely in thy way, and, thy foot, shall not stumble;
24 Gdy się położysz, nie będziesz się lękał; a gdy zaśniesz, twój sen będzie przyjemny.
When thou sittest down, thou shalt have no dread, yea thou shalt lie down, and sweet shall be thy sleep.
25 Nie lękaj się nagłego strachu ani spustoszenia niegodziwych, gdy przyjdzie.
Be not thou afraid of sudden dread, nor of the desolation of the lawless, when it cometh.
26 PAN bowiem będzie twoją ufnością i twojej nogi będzie strzegł od sideł.
For, Yahweh, will be in all thy ways, and will keep thy foot from the snare.
27 Nie wzbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy stać cię na to, aby [dobrze] czynić.
Withhold not good from them who ask it, when it is in power of thy hand to do it:
28 Nie mów bliźniemu: Idź i przyjdź znowu, dam ci jutro, gdy masz to u siebie.
Do not say to thy neighbour, Go and come again, and to-morrow I will give, when thou hast it by thee.
29 Nie knuj zła przeciwko swemu bliźniemu, gdy spokojnie mieszka obok ciebie.
Devise not against thy neighbour an injury, seeing that, he, dwelleth securely by thee.
30 Nie spieraj się z człowiekiem bez przyczyny, jeśli ci nic złego nie wyrządził.
Contend not with a man without cause, if he hath dealt thee no wrong.
31 Nie zazdrość ciemięzcy i nie wybieraj żadnej z jego dróg.
Do not thou envy the man of violence, neither choose thou any of his ways;
32 Przewrotny bowiem budzi w PANU odrazę, ale jego tajemnica [jest] z prawymi.
For, an abomination to Yahweh, is the tortuous man, but, with the upright, he is intimate.
33 Przekleństwo PANA [jest] w domu niegodziwego, lecz [PAN] błogosławi mieszkanie sprawiedliwych.
The curse of Yahweh, is in the house of the lawless one, but, the home of the righteous, he blesseth.
34 On szydzi z szyderców, ale daje łaskę pokornym.
Though at scoffers he scoffeth, yet, to the humbled, he granteth favour.
35 Mądrzy odziedziczą chwałę, a głupi poniosą hańbę.
Honour, shall the wise inherit, —but, as for dullards, shame shall carry them away.
