Przysłów 3
1 Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a niech twoje serce strzeże moich przykazań;
My son, do not forget my teaching, but let your heart keep my commandments;
2 Bo przyniosą ci długie dni i lata życia oraz pokoju.
for they will add length to your days, years and peace to your life.
3 Niech cię nie opuszczają miłosierdzie i prawda, przywiąż je do swojej szyi, wypisz je na tablicy swojego serca.
Never let loving devotion or faithfulness leave you; bind them around your neck, write them on the tablet of your heart.
4 Wtedy znajdziesz łaskę i uznanie w oczach Boga i ludzi.
Then you will find favor and high regard in the sight of God and man.
5 Ufaj PANU z całego swego serca i nie polegaj na swoim rozumie.
Trust in the LORD with all your heart, and lean not on your own understanding;
6 Zważaj na niego we wszystkich swoich drogach, a on będzie prostować twoje ścieżki.
in all your ways acknowledge Him, and He will make your paths straight.
7 Nie bądź mądrym we własnych oczach, [ale] bój się PANA i odstąp od zła.
Be not wise in your own eyes; fear the LORD and turn away from evil.
8 [To] da twemu ciału zdrowie i pokrzepienie twoim kościom.
This will bring healing to your body and refreshment to your bones.
9 Czcij PANA swoim majątkiem i pierwocinami wszystkich twoich dochodów.
Honor the LORD with your wealth and with the firstfruits of all your harvest;
10 A twoje spichrze będą napełnione dostatkiem i twoje prasy będą przelewać się od nowego wina.
then your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
11 Synu mój, nie gardź karceniem PANA i nie zniechęcaj się jego upomnieniem.
My son, do not reject the discipline of the LORD, and do not loathe His rebuke;
12 Bo kogo PAN miłuje, tego karze, jak ojciec syna, [którego] kocha.
for the LORD disciplines the one He loves, as does a father the son in whom he delights.
13 Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;
Blessed is the man who finds wisdom, the man who acquires understanding,
14 Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie [bardziej pożyteczne] niż złoto.
for she is more profitable than silver, and her gain is better than fine gold.
15 Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
She is more precious than rubies; nothing you desire compares with her.
16 Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.
Long life is in her right hand; in her left hand are riches and honor.
17 Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne.
All her ways are pleasant, and all her paths are peaceful.
18 Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej chwycą; a ci, którzy się jej trzymają, są błogosławieni.
She is a tree of life to those who embrace her, and those who lay hold of her are blessed.
19 PAN ugruntował ziemię mądrością, a niebiosa umocnił rozumem.
The LORD founded the earth by wisdom and established the heavens by understanding.
20 Dzięki jego wiedzy rozstąpiły się głębiny, a obłoki spuszczają rosę.
By His knowledge the watery depths were broken open, and the clouds dripped with dew.
21 Synu mój, niech [one] ci [z] oczu nie schodzą; strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
My son, do not lose sight of this: Preserve sound judgment and discernment.
22 A będą życiem twojej duszy i ozdobą twojej szyi.
They will be life to your soul and adornment to your neck.
23 Wtedy będziesz bezpiecznie chodził swoją drogą, a noga twoja się nie potknie.
Then you will go on your way in safety, and your foot will not stumble.
24 Gdy się położysz, nie będziesz się lękał; a gdy zaśniesz, twój sen będzie przyjemny.
When you lie down, you will not be afraid; when you rest, your sleep will be sweet.
25 Nie lękaj się nagłego strachu ani spustoszenia niegodziwych, gdy przyjdzie.
Do not fear sudden danger or the ruin that overtakes the wicked,
26 PAN bowiem będzie twoją ufnością i twojej nogi będzie strzegł od sideł.
for the LORD will be your confidence and will keep your foot from the snare.
27 Nie wzbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy stać cię na to, aby [dobrze] czynić.
Do not withhold good from the deserving when it is within your power to act.
28 Nie mów bliźniemu: Idź i przyjdź znowu, dam ci jutro, gdy masz to u siebie.
Do not tell your neighbor, “Come back tomorrow and I will provide”— when you already have the means.
29 Nie knuj zła przeciwko swemu bliźniemu, gdy spokojnie mieszka obok ciebie.
Do not devise evil against your neighbor, for he trustfully dwells beside you.
30 Nie spieraj się z człowiekiem bez przyczyny, jeśli ci nic złego nie wyrządził.
Do not accuse a man without cause, when he has done you no harm.
31 Nie zazdrość ciemięzcy i nie wybieraj żadnej z jego dróg.
Do not envy a violent man or choose any of his ways;
32 Przewrotny bowiem budzi w PANU odrazę, ale jego tajemnica [jest] z prawymi.
for the LORD detests the perverse, but He is a friend to the upright.
33 Przekleństwo PANA [jest] w domu niegodziwego, lecz [PAN] błogosławi mieszkanie sprawiedliwych.
The curse of the LORD is on the house of the wicked, but He blesses the home of the righteous.
34 On szydzi z szyderców, ale daje łaskę pokornym.
He mocks the mockers, but gives grace to the humble.
35 Mądrzy odziedziczą chwałę, a głupi poniosą hańbę.
The wise will inherit honor, but fools are held up to shame.
