Przysłów 28
1 Niegodziwi uciekają, choć nikt ich nie goni, ale sprawiedliwi są dzielni jak lew.
The evil man goes running away when no man is after him, but the upright are without fear, like the lion.
2 Z powodu grzechu ziemi wielu [jest] jej władców, ale dzięki człowiekowi roztropnemu i rozumnemu będzie trwała.
Because of the sin of the land, its troubles are increased; but by a man of wisdom and knowledge they will be put out like a fire.
3 Ubogi człowiek, który gnębi biednych, [jest jak] gwałtowny deszcz, po którym nie ma chleba.
A man of wealth who is cruel to the poor is like a violent rain causing destruction of food.
4 Ci, którzy odstępują od prawa, chwalą niegodziwych, lecz ci, którzy przestrzegają prawa, zwalczają ich.
Those who have no respect for the law give praise to the evil-doer; but such as keep the law are against him.
5 Źli ludzie nie rozumieją sądu, ale ci, którzy szukają PANA, rozumieją wszystko.
Evil men have no knowledge of what is right; but those who go after the Lord have knowledge of all things.
6 Lepszy jest ubogi, który postępuje uczciwie, niż człowiek przewrotny w [swych] drogach, chociaż jest bogaty.
Better is the poor man whose ways are upright, than the man of wealth whose ways are not straight.
7 Kto przestrzega prawa, jest rozumnym synem, a towarzysz rozwiązłych hańbi swego ojca.
He who keeps the law is a wise son, but he who keeps company with feasters puts shame on his father.
8 Kto pomnaża swój majątek lichwą i odsetkami, zbiera go dla tego, kto zlituje się nad ubogimi.
He who makes his wealth greater by taking interest, only gets it together for him who has pity on the poor.
9 Kto odwraca swe ucho, aby nie słyszeć prawa, nawet jego modlitwa budzi odrazę.
As for the man whose ear is turned away from hearing the law, even his prayer is disgusting.
10 Kto sprowadza prawych na złą drogę, sam wpadnie we własny dół, ale nienaganni odziedziczą dobro.
Anyone causing the upright to go wandering in an evil way, will himself go down into the hole he has made; but the upright will have good things for their heritage.
11 Bogacz jest mądry w swoich oczach, ale rozumny biedak go bada.
The man of wealth seems to himself to be wise, but the poor man who has sense has a low opinion of him.
12 Gdy sprawiedliwi się radują, jest wielka chwała, a gdy niegodziwi powstają, człowiek się kryje.
When the upright do well, there is great glory; but when evil-doers are lifted up, men do not let themselves be seen.
13 Kto ukrywa swe grzechy, nie będzie miał szczęścia, ale kto [je] wyznaje i porzuca, dostąpi miłosierdzia.
He who keeps his sins secret will not do well; but one who is open about them, and gives them up, will get mercy.
14 Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi, ale kto zatwardza swoje serce, wpada w nieszczęście.
Happy is the man in whom is the fear of the Lord at all times; but he whose heart is hard will come into trouble.
15 Jak lew ryczący i zgłodniały niedźwiedź, tak niegodziwy władca panujący nad ubogim ludem.
Like a loud-voiced lion and a wandering bear, is an evil ruler over a poor people.
16 Władca bezrozumny jest wielkim ciemięzcą, [a] kto nienawidzi chciwości, przedłuży swoje dni.
The prince who has no sense is a cruel ruler; but he who has no desire to get profit for himself will have long life.
17 Człowiek, który przeleje krew ludzką, ucieknie aż do dołu; [niech] nikt go nie zatrzymuje.
One who has been the cause of a man's death will go in flight to the underworld: let no man give him help.
18 Kto postępuje uczciwie, będzie wybawiony, a przewrotny na [swoich] drogach nagle upadnie.
He whose ways are upright will be safe, but sudden will be the fall of him whose ways are twisted.
19 Kto uprawia swoją ziemię, nasyci się chlebem, a kto naśladuje próżniaków, nasyci się nędzą.
By ploughing his land a man will have bread in full measure; but he who goes after good-for-nothing persons will be poor enough.
20 Wierny człowiek będzie opływał w błogosławieństwa, a kto chce się szybko wzbogacić, nie będzie bez winy.
A man of good faith will have great blessing, but one attempting to get wealth quickly will not go free from punishment.
21 Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę, bo dla kęsa chleba niejeden popełni przestępstwo.
It is not good to have respect for a man's position: for a man will do wrong for a bit of bread.
22 Kto chce szybko się wzbogacić, ma złe oko, a nie wie, że przyjdzie na niego bieda.
He who is ever desiring wealth goes running after money, and does not see that need will come on him.
23 Kto strofuje człowieka, znajdzie potem [więcej] przychylności niż ten, który pochlebia językiem.
He who says words of protest to a man will later have more approval than one who says smooth words with his tongue.
24 Kto kradnie ojcu lub matce i mówi: To nie grzech, jest towarzyszem zbójcy.
He who takes from his father or his mother what is theirs by right, and says, It is no sin; is the same as a taker of life.
25 Człowiek wyniosły wszczyna spór, ale kto pokłada ufność w PANU, będzie nasycony.
He who is ever desiring profit is a cause of fighting; but he who puts his faith in the Lord will be made fat.
26 Kto ufa własnemu sercu, jest głupi, a kto mądrze postępuje, będzie ocalony.
He whose faith is in himself is foolish; but everyone walking wisely will be kept safe.
27 Kto daje ubogiemu, nie zazna braku, a [na tego], kto odwraca swe oczy [od niego], spadnie wiele przekleństw.
He who gives to the poor will never be in need, but great curses will be on him who gives no attention to them.
28 Gdy niegodziwi powstają, ludzie się kryją, ale gdy giną, sprawiedliwi się mnożą.
When evil-doers are lifted up, men take cover; but when destruction overtakes them, the upright are increased.
