Przysłów 27
1 Nie chlub się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień przyniesie.
Ne glorieris in crastinum, ignorans quid superventura pariat dies.
2 Niech inny cię chwali, a nie twoje usta; ktoś obcy, a nie twoje wargi.
Laudet te alienus, et non os tuum: extraneus, et non labia tua.
3 Ciężki jest kamień i piasek waży, ale gniew głupca cięższy od obu.
Grave est saxum, et onerosa arena: sed ira stulti utroque gravior.
4 Okrutny jest gniew i straszliwa zapalczywość, lecz któż się ostoi przed zazdrością?
Ira non habet misericordiam, nec erumpens furor: et impetum concitati ferre quis poterit?
5 Lepsza jest jawna nagana niż skryta miłość.
Melior est manifesta correptio, quam amor absconditus.
6 Rany przyjaciela [są] wierne, ale pocałunki wroga [są] zwodnicze.
Meliora sunt vulnera diligentis, quam fraudulenta oscula odientis.
7 Dusza nasycona podepcze plaster miodu, a dla głodnej duszy wszystko, co gorzkie, jest słodkie.
Anima saturata calcabit favum: et anima esuriens etiam amarum pro dulci sumet.
8 Jak ptak odlatuje od swego gniazda, tak człowiek odchodzi od swego miejsca.
Sicut avis transmigrans de nido suo, sic vir qui derelinquit locum suum.
9 Maść i kadzidło radują serce, tak słodycz przyjaciela dzięki radzie od serca.
Unguento et variis odoribus delectatur cor: et bonis amici consiliis anima dulcoratur.
10 Nie opuszczaj swego przyjaciela ani przyjaciela twego ojca, a w dniu twego nieszczęścia nie wchodź do domu twego brata, bo lepszy [jest] sąsiad bliski niż brat daleki.
Amicum tuum, et amicum patris tui ne dimiseris: et domum fratris tui ne ingrediaris in die afflictionis tuæ. Melior est vicinus iuxta, quam frater procul.
11 Bądź mądrym, synu mój, rozwesel moje serce, abym mógł odpowiedzieć temu, który mi urąga.
Stude sapientiæ fili mi, et lætifica cor meum, ut possis exprobranti respondere sermonem.
12 Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, a prości idą dalej i ponoszą karę.
Astutus videns malum, absconditus est: parvuli transeuntes sustinuerunt dispendia.
13 Zabierz szatę temu, kto [ręczył za] obcego, i od tego, który ręczył za cudzą kobietę, weź zastaw.
Tolle vestimentum eius, qui spopondit pro extraneo: et pro alienis, aufer ei pignus.
14 Kto wczesnym rankiem błogosławi swemu przyjacielowi donośnym głosem, temu będzie to poczytane za przekleństwo.
Qui benedicit proximo suo voce grandi, de nocte consurgens maledicenti similis erit.
15 Nieustające kapanie w dniu rzęsistego deszczu i kłótliwa żona są sobie podobne;
Tecta perstillantia in die frigoris, et litigiosa mulier comparantur:
16 Kto ją ukrywa, ukrywa wiatr i w prawej ręce [wonny] olejek, który sam siebie wydaje.
qui retinet eam, quasi qui ventum teneat, et oleum dexteræ suæ vocabit.
17 Żelazo ostrzy się żelazem, tak człowiek zaostrza oblicze swego przyjaciela.
Ferrum ferro exacuitur, et homo exacuit faciem amici sui.
18 Kto strzeże drzewa figowego, spożyje jego owoc; tak kto posługuje swemu panu, dozna czci.
Qui servat ficum, comedet fructus eius: et qui custos est domini sui, glorificabitur.
19 Jak w wodzie odbija się twarz, tak w sercu człowieka – człowiek.
Quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium, sic corda hominum manifesta sunt prudentibus.
Infernus et perditio numquam implentur: similiter et oculi hominum insatiabiles: (Sheol h7585)
21 Czym dla srebra jest tygiel, a dla złota piec, tym dla człowieka pochwała.
Quomodo probatur in conflatorio argentum, et in fornace aurum: sic probatur homo ore laudantis. Cor iniqui inquirit mala, cor autem rectum inquirit scientiam.
22 Choćbyś zmiażdżył głupca w moździerzu tłuczkiem razem z ziarnami, nie opuści go głupota.
Si contuderis stultum in pila quasi ptisanas feriente desuper pilo, non auferetur ab eo stultitia eius.
23 Doglądaj pilnie swego dobytku [i] troszcz się o [swe] stada.
Diligenter agnosce vultum pecoris tui, tuosque greges considera:
24 Bo bogactwo nie [trwa] na wieki ani korona przez wszystkie pokolenia.
Non enim habebis iugiter potestatem: sed corona tribuetur in generationem et generationem.
25 Trawa wyrasta, pojawia się zieleń, z gór zioła zbierają.
Aperta sunt prata, et apparuerunt herbæ virentes, et collecta sunt fœna de montibus.
26 Owce są na twoje szaty, a kozły [są] zapłatą za pole.
Agni ad vestimentum tuum: et hœdi, ad agri pretium.
27 I dosyć mleka koziego na pokarm dla ciebie, na wyżywienie twego domu i na utrzymanie twoich służebnic.
Sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos, et in necessaria domus tuæ: et ad victum ancillis tuis.
