Przysłów 27
1 Nie chlub się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień przyniesie.
Do not boast about tomorrow; for you do not know what a day may bring.
2 Niech inny cię chwali, a nie twoje usta; ktoś obcy, a nie twoje wargi.
Let another man praise you, and not your own mouth; a stranger, and not your own lips.
3 Ciężki jest kamień i piasek waży, ale gniew głupca cięższy od obu.
A stone is heavy, and sand is a burden; but a fool’s provocation is heavier than both.
4 Okrutny jest gniew i straszliwa zapalczywość, lecz któż się ostoi przed zazdrością?
Wrath is cruel, and anger is overwhelming; but who is able to stand before jealousy?
5 Lepsza jest jawna nagana niż skryta miłość.
Better is open rebuke than hidden love.
6 Rany przyjaciela [są] wierne, ale pocałunki wroga [są] zwodnicze.
The wounds of a friend are faithful, although the kisses of an enemy are profuse.
7 Dusza nasycona podepcze plaster miodu, a dla głodnej duszy wszystko, co gorzkie, jest słodkie.
A full soul loathes a honeycomb; but to a hungry soul, every bitter thing is sweet.
8 Jak ptak odlatuje od swego gniazda, tak człowiek odchodzi od swego miejsca.
As a bird that wanders from her nest, so is a man who wanders from his home.
9 Maść i kadzidło radują serce, tak słodycz przyjaciela dzięki radzie od serca.
Perfume and incense bring joy to the heart; so does earnest counsel from a man’s friend.
10 Nie opuszczaj swego przyjaciela ani przyjaciela twego ojca, a w dniu twego nieszczęścia nie wchodź do domu twego brata, bo lepszy [jest] sąsiad bliski niż brat daleki.
Do not forsake your friend and your father’s friend. Do not go to your brother’s house in the day of your disaster. A neighbor who is near is better than a distant brother.
11 Bądź mądrym, synu mój, rozwesel moje serce, abym mógł odpowiedzieć temu, który mi urąga.
Be wise, my son, and bring joy to my heart, then I can answer my tormentor.
12 Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, a prości idą dalej i ponoszą karę.
A prudent man sees danger and takes refuge; but the simple pass on, and suffer for it.
13 Zabierz szatę temu, kto [ręczył za] obcego, i od tego, który ręczył za cudzą kobietę, weź zastaw.
Take his garment when he puts up collateral for a stranger. Hold it for a wayward woman!
14 Kto wczesnym rankiem błogosławi swemu przyjacielowi donośnym głosem, temu będzie to poczytane za przekleństwo.
He who blesses his neighbor with a loud voice early in the morning, it will be taken as a curse by him.
15 Nieustające kapanie w dniu rzęsistego deszczu i kłótliwa żona są sobie podobne;
A continual dropping on a rainy day and a contentious wife are alike:
16 Kto ją ukrywa, ukrywa wiatr i w prawej ręce [wonny] olejek, który sam siebie wydaje.
restraining her is like restraining the wind, or like grasping oil in his right hand.
17 Żelazo ostrzy się żelazem, tak człowiek zaostrza oblicze swego przyjaciela.
Iron sharpens iron; so a man sharpens his friend’s countenance.
18 Kto strzeże drzewa figowego, spożyje jego owoc; tak kto posługuje swemu panu, dozna czci.
Whoever tends the fig tree shall eat its fruit. He who looks after his master shall be honored.
19 Jak w wodzie odbija się twarz, tak w sercu człowieka – człowiek.
Like water reflects a face, so a man’s heart reflects the man.
Sheol (Sheol h7585) and Abaddon are never satisfied; and a man's eyes are never satisfied.
21 Czym dla srebra jest tygiel, a dla złota piec, tym dla człowieka pochwała.
The crucible is for silver, and the furnace for gold; but man is refined by his praise.
22 Choćbyś zmiażdżył głupca w moździerzu tłuczkiem razem z ziarnami, nie opuści go głupota.
Though you grind a fool in a mortar with a pestle along with grain, yet his foolishness will not be removed from him.
23 Doglądaj pilnie swego dobytku [i] troszcz się o [swe] stada.
Know well the state of your flocks, and pay attention to your herds,
24 Bo bogactwo nie [trwa] na wieki ani korona przez wszystkie pokolenia.
for riches are not forever, nor does the crown endure to all generations.
25 Trawa wyrasta, pojawia się zieleń, z gór zioła zbierają.
The hay is removed, and the new growth appears, the grasses of the hills are gathered in.
26 Owce są na twoje szaty, a kozły [są] zapłatą za pole.
The lambs are for your clothing, and the goats are the price of a field.
27 I dosyć mleka koziego na pokarm dla ciebie, na wyżywienie twego domu i na utrzymanie twoich służebnic.
There will be plenty of goats’ milk for your food, for your family’s food, and for the nourishment of your servant girls.
