Przysłów 26
1 Jak śnieg w lecie i jak deszcz we żniwa, tak głupiemu nie przystoi chwała.
Like snow in summer, and as rain in harvest, so kavod ·weighty glory· is not fitting for a fool.
2 Jak ptak się tuła [i] jak jaskółka lata, tak nie przyjdzie niezasłużone przekleństwo.
Like a fluttering sparrow, like a darting swallow, so the undeserved curse does not come to rest.
3 Bicz na konia, wędzidło na osła, a kij na grzbiet głupiego.
A whip is for the horse, a bridle for the donkey, and a rod for the back of fools!
4 Nie odpowiadaj głupiemu według jego głupoty, abyś i ty nie był do niego podobny.
Don’t answer a fool according to his folly, lest you also be like him.
5 Odpowiedz głupiemu według jego głupoty, aby nie był mądry we własnych oczach.
Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own eyes.
6 Kto powierza głupiemu posłannictwo, odcina sobie nogi i pije na własną szkodę.
One who sends a message by the hand of a fool is cutting off feet and drinking violence.
7 [Jak] nierówne są nogi chromego, tak przysłowie w ustach głupich.
Like the legs of the lame that hang loose: so is a parable in the mouth of fools.
8 Jaki jest ten, kto przywiązuje kamień do procy, taki ten, kto oddaje cześć głupiemu.
As one who binds a stone in a sling, so is he who gives kavod ·weighty glory· to a fool.
9 Jak cierń wbija się w rękę pijaka, tak przysłowie w ustach głupców.
Like a thorn bush that goes into the hand of a drunkard, so is a parable in the mouth of fools.
10 Wielki [Bóg] stworzył wszystko i odpłaca głupiemu, odpłaca również przestępcom.
As an archer who wounds all, so is he who hires a fool or he who hires those who pass by.
11 [Jak] pies powraca do swoich wymiocin, tak głupi powtarza swoją głupotę.
As a dog that makes teshuvah ·completely returns· to his vomit, so is a fool who repeats his folly.
12 Widzisz człowieka, co mądry w swoich oczach? Więcej nadziei dla głupca niż dla niego.
Do you see a man wise in his own eyes? There is more hope for a fool than for him.
13 Leniwy mówi: Lew na drodze, lew na ulicach.
The sluggard says, “There is a lion in the road! A fierce lion roams the streets!”
14 Jak drzwi się obracają na swoich zawiasach, tak leniwy na swoim łóżku.
As the door turns on its hinges, so does the sluggard on his bed.
15 Leniwy kryje rękę pod pachę, a ciężko mu ją podnosić do ust.
The sluggard buries his hand in the dish. He is too lazy to bring it back to his mouth.
16 Leniwy uważa się za mądrzejszego niż siedmiu odpowiadających rozsądnie.
The sluggard is wiser in his own eyes than seven men who answer with discretion.
17 Kto przechodzi i wtrąca się w cudzy spór, jest jak ten, który łapie psa za uszy.
Like one who grabs a dog’s ears is one who passes by and meddles in a quarrel not his own.
18 Jak szalony wypuszcza iskry, strzały i śmierć;
Like a madman who shoots torches, arrows, and death,
19 Taki jest każdy, kto zwodzi swego bliźniego i mówi: Czy nie żartowałem?
is the man who deceives his neighbor and says, “Am I not joking?”
20 Gdy nie ma drew, ogień gaśnie; tak gdy nie ma plotkarza, ustaje spór.
For lack of wood a fire goes out. Without gossip, a quarrel dies down.
21 Jak węgiel dla żaru i drwa do ognia, tak kłótliwy człowiek do wzniecenia sporu.
As coals are to hot embers, and wood to fire, so is a contentious man to kindling strife.
22 Słowa plotkarzy są [jak] rany; przenikają do głębi wnętrzności.
The words of a whisperer are as dainty morsels, they go down into the innermost parts.
23 Palące wargi i złe serce [są jak] gliniana skorupa pokryta żużlem srebrnym.
Like silver dross on an earthen vessel are the lips of a fervent one with an evil heart.
24 Ten, kto nienawidzi, udaje wargami, lecz w sercu knuje podstęp.
A malicious man disguises himself with his lips, but he harbors evil in his heart.
25 Gdy mówi miłym głosem, nie wierz mu, bo siedem obrzydliwości ma w swoim sercu.
When his speech is pleasant, don’t trust him; for there are seven abominations in his heart.
26 Nienawiść [człowieka] bywa pokryta podstępem, [ale] jego niegodziwość będzie odkryta na zgromadzeniu.
His malice may be concealed by deception, but his wickedness will be exposed in the assembly.
27 Kto kopie dół, wpadnie w niego; kto kamień toczy, na niego się on obróci.
Whoever digs a pit shall fall into it. Whoever rolls a stone, it will come back on him.
28 Kłamliwy język nienawidzi [tych, których] uciska, a usta pochlebcze prowadzą do zguby.
A lying tongue hates those it hurts; and a flattering mouth works ruin.
