Przysłów 25
1 To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.
Estos también son proverbios de Salomón, que los hombres de Ezequías, rey de Judá, copiaron.
2 Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.
Es la gloria de Dios ocultar una cosa, pero la gloria de los reyes es buscar un asunto.
3 Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.
Como los cielos en altura y la tierra en profundidad, así que el corazón de los reyes es inescrutable.
4 Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.
Quita la escoria de la plata, y sale material para el refinador.
5 Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
Aleja a los malvados de la presencia del rey, y su trono será establecido en la justicia.
6 Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;
No te exaltes en presencia del rey, o reclamar un lugar entre los grandes hombres;
7 Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.
porque es mejor que se te diga: “Sube aquí”. que ser rebajado en presencia del príncipe, que tus ojos han visto.
8 Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.
No te precipites a la hora de presentar cargos ante los tribunales. ¿Qué harás al final cuando tu vecino te avergüence?
9 Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;
Debate tu caso con tu vecino, y no traicionar la confianza de otro,
10 By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.
para que quien lo oiga no te avergüence, y tu mala reputación nunca se aleja.
11 Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.
Una palabra bien dicha es como las manzanas de oro en los engastes de plata.
12 Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.
Como un pendiente de oro, y un adorno de oro fino, así es un sabio reprendedor para un oído obediente.
13 Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.
Como el frío de la nieve en el tiempo de la cosecha, así es un mensajero fiel a los que le envían; porque refresca el alma de sus amos.
14 Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
Como nubes y viento sin lluvia, así es el que presume de dones engañosamente.
15 Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.
Con la paciencia se persuade al gobernante. Una lengua blanda rompe el hueso.
16 Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.
¿Has encontrado miel? Come todo lo que sea suficiente para ti, para que no comas demasiado y lo vomites.
17 Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.
Que tu pie esté rara vez en la casa de tu vecino, para que no se canse de ti y te odie.
18 Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.
El hombre que da falso testimonio contra su prójimo es como un garrote, una espada o una flecha afilada.
19 Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.
Confianza en alguien infiel en tiempos de dificultad es como un diente malo o un pie cojo.
20 [Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.
Como quien se quita una prenda en tiempo de frío, o vinagre sobre soda, así es el que canta canciones a un corazón pesado.
21 Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;
Si tu enemigo tiene hambre, dale de comer. Si tiene sed, dale de beber agua;
22 Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.
porque amontonarás ascuas de fuego sobre su cabeza, y Yahvé te recompensará.
23 [Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.
El viento del norte produce lluvia; por lo que una lengua maliciosa trae una cara enojada.
24 Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
Es mejor habitar en el rincón de la azotea que compartir una casa con una mujer contenciosa.
25 [Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.
Como agua fría al alma sedienta, por lo que son buenas noticias de un país lejano.
26 [Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
Como un manantial enturbiado y un pozo contaminado, así es el justo que cede ante el malvado.
27 Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.
No es bueno comer mucha miel, ni es honorable buscar el propio honor.
28 Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.
Como una ciudad derruida y sin muros es un hombre cuyo espíritu no tiene freno.
