Przysłów 25
1 To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.
Voici encore des Proverbes de Salomon, recueillis par les gens d’Ézéchias, roi de Juda.
2 Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.
La gloire de Dieu, c’est de cacher les choses; la gloire des rois, c’est de les examiner.
3 Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.
Le ciel dans sa hauteur, la terre dans sa profondeur, et le cœur des rois sont impénétrables.
4 Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.
Ôte les scories de l’argent, et il en sortira un vase pour le fondeur.
5 Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
Ôte le méchant de devant le roi, et son trône s’affermira dans la justice.
6 Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;
Ne prends pas des airs superbes devant le roi, et ne te mets pas à la place des grands;
7 Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.
car il vaut mieux qu’on te dise: « Monte ici », que si l’on t’humilie devant le prince que tes yeux ont vu.
8 Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.
Ne pars pas trop vite en contestation, de peur qu’à la fin tu ne saches que faire.
9 Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;
Lorsque ton prochain t’aura outragé, défends ta cause contre ton prochain, mais ne révèle pas le secret d’un autre,
10 By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.
de peur que celui qui l’apprendra ne te couvre de honte, et que ton ignominie ne s’efface pas.
11 Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.
Comme des pommes d’or sur des ciselures d’argent, ainsi est une parole dite à propos.
12 Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.
Comme un anneau d’or et un ornement d’or fin, ainsi est le sage qui reprend une oreille docile.
13 Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.
Comme la fraîcheur de la neige au temps de la moisson, ainsi est le messager fidèle pour ceux qui l’envoient; il réjouit l’âme de son maître.
14 Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
Des nuages et du vent sans pluie, tel est l’homme qui se glorifie de présents mensongers.
15 Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.
Par la patience le juge se laisse persuader, et une langue douce peut briser des os. Autre forme de discrétion.
16 Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.
Si tu trouves du miel, n’en mange que ce qui te suffit, de peur que, rassasié, tu ne le vomisses.
17 Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.
Mets rarement le pied dans la maison de ton prochain, de peur que, fatigué de toi, il ne te haïsse.
18 Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.
Une massue, une épée et une flèche aiguë, tel est l’homme qui porte un faux témoignage contre son prochain.
19 Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.
Une dent cassée et un pied qui glisse, c’est la confiance qu’ inspire un perfide au jour du malheur.
20 [Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.
Oter son manteau un jour de froid, répandre du vinaigre sur du nitre, ainsi fait celui qui dit des chansons à un cœur affligé. Noble vengeance.
21 Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;
Si ton ennemi a faim, donne-lui du pain à manger; s’il a soif, donne-lui de l’eau à boire;
22 Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.
car tu amasses ainsi des charbons sur sa tête, et Yahweh te récompensera.
23 [Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.
Le vent du nord enfante la pluie, et la langue qui médit en secret, un visage irrité.
24 Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
Mieux vaut habiter à l’angle d’un toit, que de rester avec une femme querelleuse.
25 [Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.
De l’eau fraîche pour une personne altérée, telle est une bonne nouvelle venant d’une terre lointaine.
26 [Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
Une fontaine troublée et une source corrompue, tel est le juste qui chancelle devant le méchant.
27 Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.
Il n’est pas bon de manger beaucoup de miel; ainsi celui qui veut sonder la majesté divine sera accablé par sa gloire.
28 Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.
Une ville forcée qui n’a plus de murailles, tel est l’homme qui ne peut se contenir.
