Przysłów 24
1 Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;
No tengan envidia de los hombres malvados, ni ningún deseo de estar con ellos:
2 Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.
porque el propósito de sus corazones es la destrucción, y sus labios están hablando de causar problemas.
3 Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.
La construcción de una casa es por sabiduría, y por la razón se fortalece:
4 Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.
Y por el conocimiento, sus habitaciones están llenas de todas las cosas queridas y agradables.
5 Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.
El sabio es fuerte; y un hombre de conocimiento aumenta la fortaleza.
6 Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.
Porque guiándote sabiamente, vencerás en la guerra; y en varios guías sabios está la victoria.
7 Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.
La sabiduría está fuera del poder del insensato: mantiene su boca cerrada en el lugar público.
8 Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.
Aquel cuyo propósito es malo será nombrado hombre de malos designios.
9 Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.
El propósito del necio es el pecado; y el que odia a la autoridad es repugnante para los demás.
10 Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.
Si cedes en el día de la angustia, tu fuerza es pequeña.
11 [Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;
Sé el salvador de los que son entregados a la muerte, y no retires la ayuda de aquellos que están cayendo en la destrucción.
12 Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?
Si dices: Mira, no teníamos conocimiento de esto: ¿no lo piensa el probador de corazones? y el que guarda tu alma, ¿no lo sabe? ¿Y no dará a cada hombre la recompensa de su trabajo?
13 Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.
Hijo mío, toma miel, porque es bueno; y la miel que fluye, que es dulce a tu gusto:
14 Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
Así que deja que tu deseo sea sabiduría: si la tienes, habrá un futuro, y tu esperanza no será cortada.
15 Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;
No hagas planes malvados, oh malhechor, contra los campos del hombre recto, o envíes destrucción sobre su lugar de reposo:
16 Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.
Porque un hombre recto, después de haber caído siete veces, se levantará otra vez; pero los malos caerán en él mal.
17 Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;
No te alegres por la caída de tu adversario, y no se alegre tu corazón por su caída:
18 Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.
Por temor de que el Señor lo vea, y pueda ser malo a sus ojos, y su ira se aleje de él.
19 Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;
No te preocupes por los malvados, ni tengas envidia de los pecadores:
20 Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.
Porque no habrá futuro para el malvado; la luz de los pecadores será apagada.
21 Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;
Hijo mío, teme al Señor y al rey; no tengas nada que ver con los inestables:
22 Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?
porque su caída vendrá repentinamente; y ¿quién tiene conocimiento de la ruina que viene de ambos?
23 I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.
Estos son más dichos de los sabios: Tener preferencia por la posición de una persona cuando se juzga no es bueno.
24 Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.
El que dice al malvado, eres recto, será maldecido por los pueblos y aborrecido por las naciones.
25 A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.
Pero aquellos que le castigan les irá bien, y una bendición de bien vendrá sobre ellos.
26 Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.
Él es como si diera un beso con sus labios cuando da una respuesta correcta.
27 Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.
Pon en orden tu trabajo afuera, y prepáralo en el campo; y después de eso, ve a la construcción de tu casa.
28 Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.
No seas un testigo falso contra tu prójimo, o deja que tus labios digan falso testimonio.
29 Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.
No digas: haré con él lo que me ha hecho; Le daré al hombre la recompensa de su trabajo.
30 Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;
Fui por el campo del que odia el trabajo y por la viña del hombre sin sentido;
31 A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.
Y todo estaba lleno de espinas, y cubierto de plantas deshechas, y su muro de piedra se quebró.
32 Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.
Luego mirándolo, pensé: lo vi, y obtuve enseñanza de él.
33 Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;
Un poco de sueño, un poco de descanso, un poco de doblar las manos en el sueño:
34 A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.
Entonces la pérdida caerá sobre ti como un forajido, y tu necesidad como un hombre armado.
