Przysłów 24
1 Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;
Be not thou envious against evil men, neither desire to be with them.
2 Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.
For their heart studieth destruction, and their lips talk of mischief.
3 Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.
Through wisdom is an house builded; and by understanding it is established:
4 Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.
And by knowledge shall the chambers be filled with all precious and pleasant riches.
5 Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.
A wise man [is] strong; yea, a man of knowledge increaseth strength.
6 Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.
For by wise counsel thou shalt make thy war: and in multitude of counsellors [there is] safety.
7 Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.
Wisdom [is] too high for a fool: he openeth not his mouth in the gate.
8 Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.
He that deviseth to do evil shall be called a mischievous person.
9 Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.
The thought of foolishness [is] sin: and the scorner [is] an abomination to men.
10 Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.
[If] thou faint in the day of adversity, thy strength [is] small.
11 [Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;
If thou forbear to deliver [them that are] drawn unto death, and [those that are] ready to be slain;
12 Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?
If thou sayest, Behold, we knew it not; doth not he that pondereth the heart consider [it]? and he that keepeth thy soul, doth [not] he know [it]? and shall [not] he render to [every] man according to his works?
13 Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.
My son, eat thou honey, because [it is] good; and the honeycomb, [which is] sweet to thy taste:
14 Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
So [shall] the knowledge of wisdom [be] unto thy soul: when thou hast found [it], then there shall be a reward, and thy expectation shall not be cut off.
15 Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;
Lay not wait, O wicked [man], against the dwelling of the righteous; spoil not his resting place:
16 Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.
For a just [man] falleth seven times, and riseth up again: but the wicked shall fall into mischief.
17 Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;
Rejoice not when thine enemy falleth, and let not thine heart be glad when he stumbleth:
18 Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.
Lest the LORD see [it], and it displease him, and he turn away his wrath from him.
19 Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;
Fret not thyself because of evil [men], neither be thou envious at the wicked;
20 Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.
For there shall be no reward to the evil [man; ] the candle of the wicked shall be put out.
21 Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;
My son, fear thou the LORD and the king: [and] meddle not with them that are given to change:
22 Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?
For their calamity shall rise suddenly; and who knoweth the ruin of them both?
23 I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.
These [things] also [belong] to the wise. [It is] not good to have respect of persons in judgment.
24 Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.
He that saith unto the wicked, Thou [art] righteous; him shall the people curse, nations shall abhor him:
25 A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.
But to them that rebuke [him] shall be delight, and a good blessing shall come upon them.
26 Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.
[Every man] shall kiss [his] lips that giveth a right answer.
27 Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.
Prepare thy work without, and make it fit for thyself in the field; and afterwards build thine house.
28 Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.
Be not a witness against thy neighbour without cause; and deceive [not] with thy lips.
29 Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.
Say not, I will do so to him as he hath done to me: I will render to the man according to his work.
30 Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;
I went by the field of the slothful, and by the vineyard of the man void of understanding;
31 A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.
And, lo, it was all grown over with thorns, [and] nettles had covered the face thereof, and the stone wall thereof was broken down.
32 Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.
Then I saw, [and] considered [it] well: I looked upon [it, and] received instruction.
33 Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;
[Yet] a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
34 A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.
So shall thy poverty come [as] one that travelleth; and thy want as an armed man.
