Przysłów 24
1 Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;
Kik nyiego maki gi joricho bende kik iyie chunyi gomb bedo e chokruok margi;
2 Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.
nimar chunjegi chano timo mamono to dhogi wacho mana gik makelo chandruok.
3 Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.
Rieko ema igerogo ot, to kuom winjo ogurore mosiko;
4 Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.
kuom ngʼeyo, utene maiye ipongʼo gi gik moko ma ok yudo yot kod mwandu mabeyo.
5 Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.
Ngʼat mariek nigi teko maduongʼ; to ngʼat man-gi ngʼeyo medo teko;
6 Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.
nimar dhiyo e lweny dwaro ni ongʼadni rieko, to bedo gi loch dwaro jongʼad rieko mangʼeny.
7 Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.
Rieko bor moyombo ngʼat mofuwo; e kar bura mar alap oonge gi gima onyalo wacho.
8 Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.
Ngʼat machano gima rach biro ngʼere kaka ja-andhoga.
9 Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.
Andhoga mar fuwo en richo, to ji mon kod ja-jar ji.
10 Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.
Ka tekri orumo mipodho e kinde mar lweny, to mano kaka tekri tin!
11 [Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;
Res jogo mitero kar tho; mak jogo mawuotho ka tangni dhiyo kar yengʼo.
12 Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?
Ka iwacho niya, “Ne ok wangʼeyo gimoro kuom wachni,” donge ngʼatno mapimo chuny dhano ongʼeyo wachno? Donge ngʼat morito kendo ngʼiyo ngimani ongʼeyogo? To donge obiro chulo ngʼato ka ngʼato mowinjore gi timbene?
13 Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.
Wuoda, cham mor kich, nimar ober; mor kich moa e pedni mar kich nigi ndhandhu mamit.
14 Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
Ngʼe bende ne rieko mit ni chunyi; ka iyude, nitie geno mar ndalo mabiro kuomi, to genoni ok nongʼad oko.
15 Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;
Kik ibut ka ngʼat marach mondo iketh od ngʼat makare, kik iyak dalane,
16 Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.
kata bedni ngʼat makare ogore piny nyadibiriyo, pod obiro chungo kendo; to joricho igoyo piny gi masira.
17 Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;
Kik ibed mamor gi masiche mag jasiki, ka ochwanyore, kik iyie chunyi bed mamor;
18 Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.
nimar Jehova Nyasaye biro neno kendo golo mirimbe oko kuome.
19 Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;
Kik ibed maluor nikech joricho kata kik nyiego maki kod joma timbegi richo,
20 Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.
nimar jaricho onge gi geno mar ndalo mabiro, kendo taya mar ngʼat marach ibiro nego.
21 Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;
Wuoda, luor Jehova Nyasaye kod ruoth morito piny, kendo kik iriwri gi joma kwede,
22 Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?
nimar ji ariyogo biro kelonegi chandruok apoya nono, to en ngʼa ma dingʼe ni en chandruok manade ma ginyalo kelo?
23 I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.
Magi bende gin weche mag jomariek: Luoro wangʼ kuom ngʼado bura ok ber:
24 Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.
Ngʼatno mowachone jaketho niya, “In kare ionge ketho” ji biro kwongʼe to piny kwede.
25 A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.
To nobed maber gi jogo makumo joma oketho, kendo gweth mogundho nobed kodgi.
26 Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.
Dwoko maratiro nyiso ni mano osiepni mar adier.
27 Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.
Tiek tijeni ma oko kendo ik puothegi; bangʼ mano, eka iger odi.
28 Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.
Kik ibed janeno e wach jabuti kaonge gima omiyo, kata tiyo gi dhogi mondo iriambi.
29 Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.
Kik iwach niya, “Abiro timone mana kaka osetimona; abiro chulo ngʼatno mana kaka notimona.”
30 Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;
Nakadho but puoth jasamuoyo, kakadho but puoth olemb mzabibu mar ngʼat maonge gi rieko;
31 A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.
kudho notwi kuonde duto, puodho duto noim gi buya, to ohinga mar kidi nomukore.
32 Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.
Naketo chunya nono gino mane aneno to napuonjora kuom gino mane aneno.
33 Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;
Nindo matin, ayula wangʼ matin, kwakruok matin kiyweyo,
34 A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.
to dhier biro monji ka janjore kendo chan ka jalweny momanore.
