Przysłów 23
1 Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
Cuando te sentares a comer con algún señor, considera bien lo que estuviere delante de ti;
2 I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
y pon cuchillo a tu garganta, si tienes gran apetito.
3 Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
No codicies sus manjares, porque es pan engañoso.
4 Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
No trabajes por ser rico; desiste de tu propia sabiduría.
5 Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? Porque se harán alas, como alas de águila, y volarán al cielo.
6 Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
No comas pan de hombre de mal ojo, ni codicies sus manjares;
7 Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Come y bebe, te dirá; mas su corazón no está contigo.
8 Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
¿Comiste tu parte? La vomitarás; y perderás tus suaves palabras.
9 Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
No hables a oídos del loco; porque menospreciará la prudencia de tus razones.
10 Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
No traspases el término antiguo, ni entres en la heredad de los huérfanos;
11 Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
porque el redentor de ellos es el Fuerte, el cual juzgará la causa de ellos contra ti.
12 Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
Aplica tu corazón al castigo, y tus oídos a las palabras de sabiduría.
13 Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
No detengas el castigo del niño; porque si lo hirieres con vara, no morirá.
Tú lo herirás con vara, y librarás su alma del infierno. (Sheol h7585)
15 Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
Hijo mío, si tu corazón fuere sabio, también a mí se me alegrará el corazón;
16 I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
mis entrañas también se alegrarán, cuando tus labios hablaren cosas rectas.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
No tenga tu corazón envidia de los pecadores, antes persevera en el temor del SEÑOR todo tiempo;
18 Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
porque ciertamente hay fin, y tu esperanza no será cortada.
19 Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
Oye tú, hijo mío, y sé sabio, y endereza tu corazón al camino.
20 Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
No estés con los borrachos de vino, ni con los glotones de carne;
21 Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
porque el bebedor y el comilón empobrecerán; y el sueño hará vestir vestidos rotos.
22 Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Oye a tu padre, a aquel que te engendró; y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.
23 Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
Compra la verdad, y no la vendas; la sabiduría, la enseñanza, y la inteligencia.
24 Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
Mucho se alegrará el padre del justo; y el que engendró sabio se gozará con él.
25 Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
Alégrense tu padre y tu madre, y gócese la que te dio a luz.
26 Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
Dame, hijo mío, tu corazón, y miren tus ojos por mis caminos.
27 Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
Porque sima profunda es la ramera, y pozo angosto la extraña.
28 Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
También ella, como robador, acecha, y multiplica entre los hombres los prevaricadores.
29 U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
¿Para quién será el ay? ¿Para quién el ay? ¿Para quién las rencillas? ¿Para quién las quejas? ¿Para quién las heridas en balde? ¿Para quién lo amoratado de los ojos?
30 Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
Para los que se detienen junto al vino, para los que van buscando la mixtura.
31 Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
No mires al vino cuando rojea, cuando resplandece su color en el vaso, se entra suavemente;
32 Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
mas al fin morderá como serpiente, y como basilisco dará dolor.
33 Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
Tus ojos mirarán las extrañas, y tu corazón hablará perversidades.
34 I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
Y serás como el que duerme en medio del mar, y como el que se acuesta junto al timón.
35 [Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
Y dirás: Me hirieron, mas no me dolió; me azotaron, mas no lo sentí; cuando despertare, aun lo volveré a buscar.
