Przysłów 23
1 Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
Когда сядешь вкушать пищу с властелином, то тщательно наблюдай, что перед тобою,
2 I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
и поставь преграду в гортани твоей, если ты алчен.
3 Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
Не прельщайся лакомыми яствами его; это - обманчивая пища.
4 Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
Не заботься о том, чтобы нажить богатство; оставь такие мысли твои.
5 Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
Устремишь глаза твои на него, и - его уже нет; потому что оно сделает себе крылья и, как орел, улетит к небу.
6 Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
Не вкушай пищи у человека завистливого и не прельщайся лакомыми яствами его;
7 Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
потому что, каковы мысли в душе его, таков и он; “Ешь и пей”, говорит он тебе, а сердце его не с тобою.
8 Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
Кусок, который ты съел, изблюешь, и добрые слова твои ты потратишь напрасно.
9 Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
В уши глупого не говори, потому что он презрит разумные слова твои.
10 Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
Не передвигай межи давней и на поля сирот не заходи,
11 Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
потому что Защитник их силен; Он вступится в дело их с тобою.
12 Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
Приложи сердце твое к учению и уши твои - к умным словам.
13 Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Не оставляй юноши без наказания: если накажешь его розгою, он не умрет;
ты накажешь его розгою и спасешь душу его от преисподней. (Sheol h7585)
15 Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
Сын мой! если сердце твое будет мудро, то порадуется и мое сердце;
16 I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
и внутренности мои будут радоваться, когда уста твои будут говорить правое.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
Да не завидует сердце твое грешникам, но да пребудет оно во все дни в страхе Господнем;
18 Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
потому что есть будущность, и надежда твоя не потеряна.
19 Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
Слушай, сын мой, и будь мудр, и направляй сердце твое на прямой путь.
20 Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
Не будь между упивающимися вином, между пресыщающимися мясом:
21 Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
потому что пьяница и пресыщающийся обеднеют, и сонливость оденет в рубище.
22 Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Слушайся отца твоего: он родил тебя; и не пренебрегай матери твоей, когда она и состарится.
23 Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
Купи истину и не продавай мудрости и учения и разума.
24 Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
Торжествует отец праведника, и родивший мудрого радуется о нем.
25 Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
Да веселится отец твой и да торжествует мать твоя, родившая тебя.
26 Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
Сын мой! отдай сердце твое мне, и глаза твои да наблюдают пути мои,
27 Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
потому что блудница - глубокая пропасть, и чужая жена - тесный колодезь;
28 Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
она, как разбойник, сидит в засаде и умножает между людьми законопреступников.
29 U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
У кого вой? у кого стон? у кого ссоры? у кого горе? у кого раны без причины? у кого багровые глаза?
30 Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
У тех, которые долго сидят за вином, которые приходят отыскивать вина приправленного.
31 Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
Не смотри на вино, как оно краснеет, как оно искрится в чаше, как оно ухаживается ровно:
32 Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
впоследствии, как змей, оно укусит, и ужалит, как аспид;
33 Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
глаза твои будут смотреть на чужих жен, и сердце твое заговорит развратное,
34 I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
и ты будешь, как спящий среди моря и как спящий на верху мачты.
35 [Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
И скажешь: “Били меня, мне не было больно; толкали меня, я не чувствовал. Когда проснусь, опять буду искать того же”.
