Przysłów 23
1 Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
Quando ti siedi a mensa con un principe, rifletti bene a chi ti sta dinanzi;
2 I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
e mettiti un coltello alla gola, se tu sei ingordo.
3 Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
Non bramare i suoi bocconi delicati; sono un cibo ingannatore.
4 Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
Non t’affannare per diventar ricco, smetti dall’applicarvi la tua intelligenza.
5 Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
Vuoi tu fissar lo sguardo su ciò che scompare? Giacché la ricchezza si fa dell’ali, come l’aquila che vola verso il cielo.
6 Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
Non mangiare il pane di chi ha l’occhio maligno e non bramare i suoi cibi delicati;
7 Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
poiché, nell’intimo suo, egli è calcolatore: “Mangia e bevi!” ti dirà; ma il cuor suo non è con te.
8 Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
Vomiterai il boccone che avrai mangiato, e avrai perduto le tue belle parole.
9 Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
Non rivolger la parola allo stolto, perché sprezzerà il senno de’ tuoi discorsi.
10 Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
Non spostare il termine antico, e non entrare nei campi degli orfani;
11 Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
ché il Vindice loro è potente; egli difenderà la causa loro contro di te.
12 Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
Applica il tuo cuore all’istruzione, e gli orecchi alle parole della scienza.
13 Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Non risparmiare la correzione al fanciullo; se lo batti con la verga, non ne morrà;
lo batterai con la verga, ma libererai l’anima sua dal soggiorno de’ morti. (Sheol h7585)
15 Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
Figliuol mio, se il tuo cuore e savio, anche il mio cuore si rallegrerà;
16 I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
le viscere mie esulteranno quando le tue labbra diranno cose rette.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
Il tuo cuore non porti invidia ai peccatori, ma perseveri sempre nel timor dell’Eterno;
18 Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
poiché c’è un avvenire, e la tua speranza non sarà frustrata.
19 Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
Ascolta, figliuol mio, sii savio, e dirigi il cuore per la diritta via.
20 Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
Non esser di quelli che son bevitori di vino, che son ghiotti mangiatori di carne;
21 Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
ché il beone ed il ghiotto impoveriranno e i dormiglioni n’andran vestiti di cenci.
22 Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Da’ retta a tuo padre che t’ha generato, e non disprezzar tua madre quando sarà vecchia.
23 Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
Acquista verità e non la vendere, acquista sapienza, istruzione e intelligenza.
24 Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
Il padre del giusto esulta grandemente; chi ha generato un savio, ne avrà gioia.
25 Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
Possan tuo padre e tua madre rallegrarsi, e possa gioire colei che t’ha partorito!
26 Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
Figliuol mio, dammi il tuo cuore, e gli occhi tuoi prendano piacere nelle mie vie;
27 Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
perché la meretrice è una fossa profonda, e la straniera, un pozzo stretto.
28 Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
Anch’essa sta in agguato come un ladro, e accresce fra gli uomini il numero de’ traditori.
29 U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
Per chi sono gli “ahi”? per chi gli “ahimè”? per chi le liti? per chi i lamenti? per chi le ferite senza ragione? per chi gli occhi rossi?
30 Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
Per chi s’indugia a lungo presso il vino, per quei che vanno a gustare il vin drogato.
31 Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
Non guardare il vino quando rosseggia, quando scintilla nel calice e va giù così facilmente!
32 Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
Alla fine, esso morde come un serpente e punge come un basilisco.
33 Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
I tuoi occhi vedranno cose strane, il tuo cuore farà dei discorsi pazzi.
34 I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
Sarai come chi giace in mezzo al mare, come chi giace in cima a un albero di nave.
35 [Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
Dirai: “M’hanno picchiato… e non m’han fatto male; m’hanno percosso… e non me ne sono accorto; quando mi sveglierò?… tornerò a cercarne ancora!”
