Przysłów 23
1 Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
Wenn du beim Mahl bei einem Fürsten sitzest, gib acht auf das, was man dir vorsetzt!
2 I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
Nur wenig leg dir in den Teller, falls du die Gier beherrschen willst!
3 Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
Nach Leckerbissen hege kein Gelüste! Es kann dies eine Speise der Enttäuschung sein.
4 Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
Bemüh dich nicht um Reichtum! Steh ab davon aus Klugheit!
5 Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
Denn, schaust du nach ihm aus, ist er nicht da; er schafft sich Adlerflügel an und fliegt gen Himmel.
6 Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
Mit einem Menschen voller Mißgunst speise nicht! Nach seinen Leckerbissen hege kein Gelüste!
7 Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
Denn wie ein Ekel beim Genuß ist es mit diesem: "Iß doch und trink!" sagt er zu dir; er aber meint's mit dir nicht ehrlich.
8 Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
Den Bissen, den du issest, sollst du wieder ausspeien, verderben dir die guten Sachen.
9 Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
Red nicht vor eines Toren Ohren! Denn er verachtet deiner Rede klugen Sinn.
10 Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
Verrück die Grenze nicht der Kinder! Mach keinen Eingriff in der Waisen Äcker!
11 Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
Denn der sie schützt, ist stark, führt ihre Sache wider dich.
12 Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
Was über Zucht ich sage, merk dir wohl! Auf einsichtsvolle Rede höre!
13 Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Entzieh nicht deinem Knaben seine Züchtigung! Wenn du ihn mit der Rute schlägst, so stirbt er nicht daran.
Du schlägst ihn mit der Rute zwar; doch rettest du sein Leben vor der Hölle. (Sheol h7585)
15 Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
Mein Sohn! Wird weise je dein Herz, dann bin auch ich in meinem Herzen fröhlich.
16 I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
Mein Innerstes frohlockt, wenn deine Lippen reden das, was recht.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
Es eifere nicht dein Herz den Sündern nach, es streb vielmehr nach Gottesfurcht zu allen Zeiten!
18 Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
Dann hast du eine Zukunft, und nicht zuschanden wird dir deine Hoffnung.
19 Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
Mein Sohn! Horch auf! Und werde weise! Laß nur geraden Weg dein Herz beschreiten!
20 Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
Sei nicht bei Weinsäufern und nicht bei liederlichen Menschen!
21 Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
Der Säufer und der liederliche Mensch verarmen; die Dirne kleidet dich in Lumpen.
22 Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Auf deinen Vater hör, der dich gezeugt! Mißachte nimmer deine Mutter, weil sie alt geworden!
23 Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
Die Wahrheit kauf! Versäum nicht ihren Einkauf, nicht den von Weisheit, Zucht und Einsicht!
24 Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
Gar laut frohlockt der Vater eines Frommen; wer einen Weisen zeugt, der freut sich über ihn.
25 Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
So freue sich dein Vater über dich! Frohlocken möge die, die dich geboren!
26 Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
Mein Sohn, gib mir dein Herz! Laß deinen Augen meine Wege wohlgefallen!
27 Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
Denn eine tiefe Grube ist das andere Weib; ein enger Brunnen ist die Fremde.
28 Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
ja, wie ein Räuber liegt sie auf der Lauer, verübt an Menschen viel Betrug.
29 U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
Wer hat nur Ach? Und wer hat Wehe? Wer hat nur Streitereien? Und wer Klagen? Wer Wunden ganz umsonst? Wer hat ein blaues Auge?
30 Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
Die spät beim Weine sitzen, die zu des Mischtranks Probe kommen.
31 Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
Schau nach dem Wein nicht gierig, wie er rötlich schimmert, wie er im Becher funkelnd leicht hinuntergleitet!
32 Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
Zum Schlusse gleicht er einer Schlange, die dich sticht, und einem Basilisken, der sein Gift verspritzt.
33 Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
Und deine Augen blicken schief; dein Herz denkt ganz verkehrte Sachen.
34 I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
Und du gleichst einem Mann, der mitten in dem Meere liegt, ja einem Mann, der oben auf dem Mastbaum sitzt.
35 [Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
"Ja, hätt' man mich geschlagen, hätt' es mir nicht weh getan. Und wenn man mich geprügelt, hätt' ich's nicht gemerkt. Sobald ich wieder nüchtern bin, will ich aufs neue mich ihm wiederum ergeben."
