< Przysłów 23 >
1 Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
Lorsque tu t’attables pour manger avec un supérieur, considère bien qui tu as devant toi.
2 I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
Tu t’enfonceras un couteau dans la gorge, si tu te comportes en glouton.
3 Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
Ne convoite pas ses plats fins, car c’est une nourriture trompeuse.
4 Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
Ne te fatigue pas pour t’enrichir renonce à ton savoir-faire.
5 Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
Tes regards se seront à peine posés sur la fortune, qu’elle ne sera plus; car elle ne manquera pas de s’acquérir des ailes, tel un aigle qui s’envole dans les cieux.
6 Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
Ne mange pas le pain d’un avare et ne convoite pas ses friandises.
7 Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
Car c’est comme un coup de poignard pour lui: c’est sa façon d’être. "Mange et bois", te dira-t-il, mais son cœur n’y est pas.
8 Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
Le morceau de pain mangé par toi, tu le vomiras et tu auras dépensé en pure perte tes paroles aimables.
9 Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
Ne parle pas aux oreilles du fou, car il méprisera tes discours pleins de bon sens.
10 Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
Ne recule pas les bornes antiques, et n’empiète pas sur le champ des orphelins;
11 Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
car puissant est leur défenseur, il prendra en mains leur cause contre toi.
12 Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
Ouvre ton cœur à la morale et tes oreilles aux paroles de raison.
13 Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
N’Épargne pas les corrections au jeune homme; si tu le frappes avec la verge, il n’en mourra point.
14 Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol )
Au contraire, frappe-le avec la verge, et tu sauveras son âme du Cheol. (Sheol )
15 Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
Mon fils si ton cœur acquiert la sagesse, mon cœur à moi en aura de la joie;
16 I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
mes reins seront transportés d’aise, quand tes lèvres s’exprimeront avec rectitude.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
Que ton cœur n’envie pas le sort des pécheurs, mais s’attache constamment à la crainte du Seigneur;
18 Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
car assurément il y a un avenir, et ton espoir ne sera point anéanti.
19 Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
Ecoute-moi bien, mon fils, et deviens sage; dirige ton cœur dans le droit chemin.
20 Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
Ne sois point parmi les buveurs de vin, parmi les amis de la bonne chère;
21 Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
car ivrogne et gourmand tombent dans la misère; le goût du sommeil réduit à se couvrir de haillons.
22 Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Sois docile à ton père qui t’a donné le jour et ne dédaigne pas la vieillesse de ta mère.
23 Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
Achète la vérité et ne la revends pas, non plus que la sagesse, la morale et la raison.
24 Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
Le père d’un juste est au comble de la joie; qui a donné naissance à un sage est heureux.
25 Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
Que ton père et ta mère se réjouissent donc; qu’elle jubile, celle qui t’a enfanté!
26 Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
Mon fils, donne-moi ton cœur et aie les yeux ouverts sur ma voie.
27 Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
Car la courtisane est un abîme sans fond, l’étrangère, un puits étroit.
28 Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
Aussi bien, elle se met en embuscade comme un brigand; elle multiplie les trahisons parmi les hommes.
29 U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
Pour qui les ah! pour qui les hélas! pour qui les disputes et pour qui les plaintes? pour qui les blessures gratuites et pour qui la vue trouble?
30 Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
Pour ceux qui s’attardent à boire, pour ceux qui vont déguster le vin parfumé.
31 Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
Ne couve pas de tes regards le vin vermeil qui brille dans la coupe: il glisse doucement,
32 Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
et finit par mordre comme un serpent, par piquer comme un aspic.
33 Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
Alors tes yeux voient des choses étranges et ton cœur laisse échapper des propos incohérents.
34 I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
Tu te crois gisant au fond de la mer, couché au sommet d’un mât.
35 [Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
"On m’a frappé diras-tu, et je n’ai pas eu de mal; on m’a roué de coups, et je ne l’ai pas senti. Quand donc me réveillerai-je? Je recommencerai, j’en demanderai encore!"