Przysłów 23
1 Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
Lorsque vous vous asseyez pour manger avec une règle, Considérez attentivement ce qui est devant vous;
2 I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
mettre un couteau sur votre gorge si vous êtes un homme qui a de l'appétit.
3 Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
Ne soyez pas désireux de ses friandises, car ce sont des aliments trompeurs.
4 Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
Ne te fatigue pas pour être riche. Dans votre sagesse, faites preuve de retenue.
5 Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
Pourquoi fixez-vous vos yeux sur ce qui n'est pas? Car il pousse certainement des ailes comme un aigle et vole dans le ciel.
6 Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
Ne mangez pas la nourriture de celui qui a l'œil avare, et n'ont pas envie de ses délices,
7 Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
pour qu'il pense au coût, donc il est. « Mangez et buvez! » vous dit-il, mais son cœur n'est pas avec vous.
8 Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
Vous vomirez le morceau que vous avez mangé. et gaspiller vos paroles agréables.
9 Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
Ne parlez pas aux oreilles d'un fou, car il méprisera la sagesse de vos paroles.
10 Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
Ne déplacez pas l'ancienne borne. N'empiète pas sur les champs des orphelins,
11 Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
pour leur défenseur est fort. Il plaidera leur cause contre vous.
12 Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
Applique ton cœur à l'instruction, et vos oreilles aux paroles de la connaissance.
13 Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Ne retenez pas la correction d'un enfant. Si vous le punissez avec la verge, il ne mourra pas.
Punissez-le avec la verge, et sauve son âme du séjour des morts. (Sheol h7585)
15 Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
Mon fils, si ton cœur est sage, alors mon cœur sera heureux, même le mien.
16 I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
Oui, mon cœur se réjouira quand tes lèvres disent ce qui est juste.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
Ne laisse pas ton cœur envier les pécheurs, mais plutôt craindre Yahvé toute la journée.
18 Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
En effet, il existe une espérance future, et ton espoir ne sera pas anéanti.
19 Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
Écoute, mon fils, et sois sage, et gardez votre cœur sur le bon chemin!
20 Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
Ne soyez pas parmi ceux qui boivent trop de vin, ou ceux qui se gavent de viande;
21 Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
car l'ivrogne et le glouton deviendront pauvres; et la somnolence les habille de haillons.
22 Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Écoute ton père qui t'a donné la vie, et ne méprise pas ta mère quand elle sera vieille.
23 Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
Achetez la vérité, et ne la vendez pas. Obtenez la sagesse, la discipline et la compréhension.
24 Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
Le père des justes a une grande joie. Celui qui donne naissance à un enfant sage se réjouit de lui.
25 Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
Que ton père et ta mère se réjouissent! Que celle qui t'a porté se réjouisse!
26 Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
Mon fils, donne-moi ton cœur; et que vos yeux suivent mes voies.
27 Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
Pour une prostituée, c'est une fosse profonde; et une femme volage est un puits étroit.
28 Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
Oui, elle est à l'affût comme un voleur, et augmente les infidèles parmi les hommes.
29 U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
Qui a du malheur? Qui a du chagrin? Qui a des querelles? Qui a des plaintes? Qui a des bleus inutiles? Qui a les yeux injectés de sang?
30 Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
Ceux qui restent longtemps au vin; ceux qui vont chercher du vin mélangé.
31 Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
Ne regardez pas le vin quand il est rouge, quand elle brille dans la tasse, quand il descend en douceur.
32 Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
A la fin, ça mord comme un serpent, et empoisonne comme une vipère.
33 Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
Tes yeux verront des choses étranges, et votre esprit va imaginer des choses confuses.
34 I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
Oui, tu seras comme celui qui se couche au milieu de la mer, ou comme celui qui se trouve au sommet du gréement:
35 [Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
« Ils m'ont frappé, et je n'ai pas été blessé! Ils me battent, et je ne le sens pas! Quand est-ce que je vais me réveiller? Je peux encore le faire. Je vais en chercher d'autres. »
