Przysłów 23
1 Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
When thou sittest to eat with a ruler, consider diligently what [is] before thee:
2 I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
And put a knife to thy throat, if thou [art] a man given to appetite.
3 Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
Be not desirous of his dainties: for they [are] deceitful food.
4 Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
Labor not to be rich: cease from thy own wisdom.
5 Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
Wilt thou set thy eyes upon that which is not? for [riches] certainly make to themselves wings; they fly away as an eagle towards heaven.
6 Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
Eat thou not the bread of [him that hath] an evil eye, neither desire thou his dainties:
7 Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
For as he thinketh in his heart, so [is] he: Eat and drink, saith he to thee; but his heart [is] not with thee.
8 Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
The morsel [which] thou hast eaten shalt thou vomit up, and lose thy sweet words.
9 Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
Speak not in the ears of a fool: for he will despise the wisdom of thy words.
10 Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
Remove not the old landmark; and enter not into the fields of the fatherless:
11 Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
For their redeemer [is] mighty; he will plead their cause with thee.
12 Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
Apply thy heart to instruction, and thy ears to the words of knowledge.
13 Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Withhold not correction from the child: for [if] thou beatest him with the rod, he shall not die.
Thou shalt beat him with the rod, and shalt deliver his soul from hell. (Sheol h7585)
15 Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
My son, if thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
16 I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
Yes, my reins shall rejoice, when thy lips speak right things.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
Let not thy heart envy sinners: but [be thou] in the fear of the LORD all the day long.
18 Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
For surely there is an end; and thy expectation shall not be cut off.
19 Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
Hear thou, my son, and be wise, and guide thy heart in the way.
20 Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
Be not among wine-bibbers; among riotous eaters of flesh:
21 Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
For the drunkard and the glutton shall come to poverty: and drowsiness shall clothe [a man] with rags.
22 Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Hearken to thy father that begat thee, and despise not thy mother when she is old.
23 Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
Buy the truth, and sell [it] not; [also] wisdom, and instruction, and understanding.
24 Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
The father of the righteous shall greatly rejoice: and he that begetteth a wise [child] shall have joy of him.
25 Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
Thy father and thy mother shall be glad, and she that bore thee shall rejoice.
26 Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
My son, give me thy heart, and let thy eyes observe my ways.
27 Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
For a lewd woman [is] a deep ditch; and a strange woman [is] a narrow pit.
28 Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
She also lieth in wait as [for] a prey, and increaseth the transgressors among men.
29 U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
Who hath woe? who hath sorrow? who hath contentions? who hath babbling? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
30 Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
They that tarry long at the wine; they that go to seek mixed wine.
31 Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
Look not thou upon the wine when it is red, when it giveth its color in the cup, [when] it moveth itself aright.
32 Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
At the last it biteth like a serpent, and stingeth like an adder.
33 Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
Thy eyes shall behold strange women, and thy heart shall utter perverse things.
34 I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
And thou shalt be as he that lieth down in the midst of the sea, or as he that lieth upon the top of a mast.
35 [Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
They have stricken me, [wilt thou say], [and] I was not sick; they have beaten me, [and] I felt [it] not: when shall I awake? I will seek it yet again.
