Przysłów 23
1 Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
When thou sittest to eat with a ruler, thou shalt consider well, what is before thee;
2 I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
And shalt put a knife to thy throat, if, of great appetite, thou art:
3 Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
Do not crave his dainties, for, the same, are deceitful food.
4 Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
Do not toil to get wealth, of thine own understanding, forbear:
5 Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
Wilt thou let thine eye fly thereupon, when it is nothing? for it will, surely make, itself wings, Like an eagle, will it wing its way across the heavens.
6 Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
Do not eat the food of him that hath a begrudging eye, neither crave thou his dainties;
7 Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
For, just as he hath thought in his own mind, so, he is: Eat and drink! he may say to thee, but, his heart, is not with thee.
8 Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
As for thy morsel thou hast eaten, thou shalt vomit it, so shalt thou waste thy things so sweet.
9 Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
In the ears of a dullard, do not speak, for he will despise the good sense of thy words.
10 Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
Do not move back the ancient boundary, and, into the fields of the fatherless, do not enter;
11 Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
For, their near of kin, is strong, he, will plead their cause with thee.
12 Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
Bring, to correction, thy heart, and thine ears, to the sayings of knowledge.
13 Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Do not withhold, from a child, correction, When thou smitest him with the rod, he shall not die:
Thou, with the rod, shalt smite him, and, his soul from hades, shalt thou deliver. (Sheol h7585)
15 Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
My son! if thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
16 I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
So shall my reins exult, when thy lips speak the things that are right.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
Let not thy heart be envious of sinners, only of the reverence of Yahweh, all day long;
18 Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
For surely there is a future, and, thine expectation, shall not be cut off.
19 Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
Hear, thou, my son, and be wise, and lead forward, in duty, thy heart.
20 Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
Do not be among them who tipple with wine, —among them who are gluttons;
21 Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
For, the tippler and the glutton, shall come to poverty, and, rags, shall Slumber put on!
22 Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Hearken to thy father here, who begat thee, and despise not, when she is old, thy mother.
23 Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
Truth, buy thou, but do not sell, wisdom, and correction, and understanding.
24 Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
Greatly shall exult, the father of a righteous man, and, he that begetteth a wise son, shall rejoice in him:
25 Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
Rejoice shall thy father and thy mother, yea she, shall exult, who bare thee.
26 Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
Oh give, my son, thy mind unto me, and let, thine eyes, observe, my ways;
27 Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
For, a deep chasm, is the unchaste woman, and, a narrow pit, the female unknown;
28 Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
Yea, she, as for prey, lieth in wait, and, the treacherous among mankind, she causeth to abound.
29 U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
Who hath woe? Who hath outcry of pain? Who hath contentions? Who hath complaining? Who hath needless wounds? Who hath dullness of eyes?
30 Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
They who tarry over wine, they who go in to search for mixed wine.
31 Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
Do not look on wine when it becometh red, when it giveth in the cup its sparkle, glideth down smoothly.
32 Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
Its after effect, is that, like a serpent, it biteth, and, like a viper, it doth sting.
33 Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
Thine eyes, will see strange women, and, thy heart, will speak perverse things:
34 I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
So shalt thou become, as one lying down in the heart of the sea, —or as one lying down on the top of the mastgear:
35 [Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
They smote me—I felt no pain, They struck me down—I noticed it not, —When shall I wake up? I will go on, I will seek it, again!
