Przysłów 23
1 Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
When thou sittest to eate with a ruler, consider diligently what is before thee,
2 I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
And put the knife to thy throte, if thou be a man giuen to the appetite.
3 Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
Be not desirous of his deintie meates: for it is a deceiuable meate.
4 Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
Trauaile not too much to be rich: but cease from thy wisdome.
5 Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
Wilt thou cast thine eyes vpon it, which is nothing? for riches taketh her to her wings, as an eagle, and flyeth into the heauen.
6 Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
Eate thou not the bread of him that hath an euil eye, neither desire his deintie meates.
7 Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
For as though he thought it in his heart, so will hee say vnto thee, Eate and drinke: but his heart is not with thee.
8 Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
Thou shalt vomit thy morsels that thou hast eaten, and thou shalt lose thy sweete wordes.
9 Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
Speake not in the eares of a foole: for hee will despise the wisdome of thy wordes.
10 Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
Remooue not the ancient boundes, and enter not into the fieldes of the fatherlesse.
11 Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
For he that redeemeth them, is mightie: he will defend their cause against thee.
12 Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
Apply thine heart to instruction, and thine eares to the wordes of knowledge.
13 Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Withhold not correction from the childe: if thou smite him with the rodde, he shall not die.
Thou shalt smite him with the rodde, and shalt deliuer his soule from hell. (Sheol h7585)
15 Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
My sonne, if thine heart be wise, mine heart shall reioyce, and I also.
16 I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
And my reynes shall reioyce, when thy lips speake righteous things.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
Let not thine heart bee enuious against sinners: but let it bee in the feare of the Lord continually.
18 Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
For surely there is an ende, and thy hope shall not be cut off.
19 Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
O thou my sonne, heare, and bee wise, and guide thine heart in the way.
20 Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
Keepe not company with drunkards, nor with gluttons.
21 Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
For the drunkard and the glutton shall bee poore, and the sleeper shalbe clothed with ragges.
22 Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Obey thy father that hath begotten thee, and despise not thy mother when she is olde.
23 Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
Bye the trueth, but sell it not: likewise wisdome, and instruction, and vnderstanding.
24 Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
The father of the righteous shall greatly reioyce, and hee that begetteth a wise childe, shall haue ioy of him.
25 Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
Thy father and thy mother shall be glad, and she that bare thee shall reioyce.
26 Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
My sonne, giue mee thine heart, and let thine eyes delite in my wayes.
27 Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
For a whore is as a deepe ditche, and a strange woman is as a narrowe pitte.
28 Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
Also she lyeth in wait as for a praye, and she increaseth the transgressers among men.
29 U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
To whome is woe? to whome is sorowe? to whom is strife? to whom is murmuring? to whom are woundes without cause? and to whome is the rednesse of the eyes?
30 Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
Euen to them that tarie long at the wine, to them that goe, and seeke mixt wine.
31 Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
Looke not thou vpon the wine, when it is red, and when it sheweth his colour in the cup, or goeth downe pleasantly.
32 Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
In the ende thereof it will bite like a serpent, and hurt like a cockatrise.
33 Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
Thine eyes shall looke vpon strange women, and thine heart shall speake lewde things.
34 I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
And thou shalt bee as one that sleepeth in the middes of the sea, and as hee that sleepeth in the toppe of the maste.
35 [Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
They haue stricken mee, shalt thou say, but I was not sicke: they haue beaten mee, but I knew not, when I awoke: therefore will I seeke it yet still.
