Przysłów 23
1 Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
Ka ibedo mondo ichiem gi ruoth, non maber gima ni e nyimi,
2 I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
ka in jawuoro to dimbri nono to onyalo keto pala e dwondi.
3 Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
Kik igomb chiembe mamit, nimar chiemono en mar wuondruok.
4 Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
Kik iwe tich bari ndasi ni mondo ibed ja-mwandu, bed gi rieko mondo iritri.
5 Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
Ngʼi mwandu mana matin nono, to bangʼe gidhi, nimar adiera gibiro bedo gi bwombe, kendo gifu gidhi e kor polo ka ongo.
6 Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
Kik icham chiemb jagwondo, kik igomb chiembe mamit,
7 Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
nimar en ngʼat mosiko paro nengo mochul. Owachoni niya, “Chiem kendo methi,” to chunye ok ni kodi.
8 Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
Ibiro ngʼogo mano matin mane ichamo kendo ibiro bedo ni iketho kindeni kuom pwoch mipuoyego.
9 Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
Kik iwuo ne ngʼat mofuwo, nikech obiro chayo rieko mag wechegi.
10 Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
Kik igol kidi mar kiewo machon, kata ima nyithindo maonge wuone puothegi;
11 Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
nimar Jal moritogi en ratego; obiro chwakogi e kindi kodgi.
12 Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
Ket chunyi ne puonj to iti ne weche mag ngʼeyo.
13 Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Kik itamri kumo nyathi; nimar chwat ok nyal nege.
Kikumo nyathi kod kede to obiro reso chunye aa e tho. (Sheol h7585)
15 Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
Wuoda, ka chunyi riek, eka chunya biro bedo mamor,
16 I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
chunya ma iye nobed mamor ka lewi wacho gima nikare.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
Kik ibed gi nyiego e chunyi nikech joricho; to kinde duto bedi gi dwaro mar luoro Jehova Nyasaye moloyo.
18 Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
Adier, ka itimo kamano to inibed gi geno e ndalo mabiro, kendo genoni ok nongʼad oko.
19 Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
Wuoda, winja, eka inibed mariek, kendo ket chunyi e yo moriere tir.
20 Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
Kik iriwri gi jogo ma madho kongʼo mangʼeny kata jowuoro mohero ringʼo,
21 Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
nimar jomer kod jowuoro bedo jochan, kendo nongʼno rwakogi gi lewni moti.
22 Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Winj wuonu, nikech en ema nonywoli, kendo kik icha minu ka oti.
23 Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
Adiera gi rieko gi puonjruok kod ngʼeyo tiend wach ema nyaka iyudi, kata dabed ni ingʼiewogi gi nengo matek.
24 Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
Wuon ngʼat makare nigi mor maduongʼ; ngʼatno man-gi wuowi mariek obedo mamor kode.
25 Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
Mad wuonu gi minu bed mamor; mad minu mane onywoli bed gi ilo.
26 Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
Wuoda, miya chunyi, kendo ket wengegi orit yorena,
27 Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
nimar dhako ma jachode en bur matut, to dhako mabayo en soko madiny.
28 Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
Ka jamecho obuto korito, to omedo keto ji ma ok jo-adiera mangʼeny e kind ji.
29 U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
En ngʼa man-gi masira? En ngʼa man-gi lit? En ngʼa man-gi lweny? En ngʼa man-gi ngʼur? En ngʼa man-gi adhonde ma ok owinjore? En ngʼa man-gi wangʼ makwar motimo remo?
30 Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
Jogo madeko oko ka kongʼo, madhi mondo gibil kongʼo mokik mayoreyore.
31 Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
Kik ingʼi kongʼo kochiek mowalo, ka obabni e kikombe, ka omadhore mos kolor piny!
32 Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
Bangʼe to okecho ka thuol kendo oketo kwiri kaka fu.
33 Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
Wengeni biro neno gik mayoreyore to pachi paro gik morundore.
34 I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
Ibiro chalo ngʼat ma nindo e nam mar apaka matek, ka inindo ewi apaka.
35 [Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
Ibiro wacho niya, “Gigoya, to ok ahinyra! Gigoya, to ok awinji! Karangʼo ma abiro chiewoe mondo adog ameth kendo?”
