Przysłów 22
1 Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.
A good name is rather to be chosen than great riches; And better is good-will than silver and gold.
2 Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.
The rich and the poor meet together; The LORD is the Maker of them all.
3 Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.
The prudent man seeth the evil, and hideth himself; But the simple rush on, and are punished.
4 Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.
By humility and the fear of the LORD Are riches and honor and life.
5 Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.
Thorns and snares are in the way of the deceitful; He that will preserve his life will be far from them.
6 Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.
Train up a child in accordance with his way, And when he is old he will not depart from it.
7 Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.
The rich ruleth over the poor, And the borrower is servant to the lender.
8 Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.
He who soweth iniquity shall reap calamity, And the rod of his punishment is prepared.
9 Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.
He who hath a bountiful eye shall be blessed, Because he giveth of his bread to the poor.
10 Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.
Cast out the scoffer, and contention will go out; Yea, strife and reproach will cease.
11 Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.
He who loveth purity of heart, Grace is upon his lips, and the king will be his friend.
12 Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.
The eyes of the LORD watch over knowledge; But he overthroweth the words of the treacherous.
13 Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.
The slothful man saith, “There is a lion without; I shall be slain in the streets.”
14 Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.
The mouth of strange women is a deep pit; He with whom the LORD is angry shall fall therein.
15 Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.
Folly is bound to the heart of a child; But the rod of correction will drive it far from him.
16 Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.
He that oppresseth the poor to increase his wealth, And he that giveth to the rich, shall surely come to want.
17 Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;
Incline thine ear, and hear the words of the wise, And give heed to my instruction!
18 Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.
For it will be a pleasant thing, if thou keep them in thy bosom, When they are altogether established upon thy lips.
19 Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.
That thy trust may be in the LORD, I have this day given to thee instruction, yea, to thee.
20 Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;
Behold, I have written to thee excellent things Concerning counsel and knowledge;
21 Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?
That I may make thee know rectitude, and words of truth; That thou mayst bring back words of truth to them that send thee.
22 Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.
Rob not the poor man, because he is poor, Nor crush thou the destitute at the gate;
23 PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
For the LORD will maintain their cause, And despoil their spoilers of life.
24 Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.
Make no friendship with a passionate man, Nor be the companion of a man prone to wrath;
25 Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.
Lest thou learn his ways, And take to thyself a snare.
26 Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;
Be not thou one of those who strike hands, Of those who are sureties for debts.
27 Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?
When thou hast nothing to pay, Why should thy bed be taken from under thee?
28 Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.
Remove not the ancient landmark, Which thy fathers have made.
29 Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.
Seest thou a man diligent in his business? He shall be the minister of kings; He shall not serve obscure men.
