Przysłów 22
1 Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.
A good name is rather to be chosen than great riches, loving favor rather than silver and gold.
2 Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.
The rich and the poor meet together. Jehovah is the maker of them all.
3 Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.
A prudent man sees the evil, and hides himself, but the simple pass on, and suffer for it.
4 Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.
The reward of humility and the fear of Jehovah is riches and honor and life.
5 Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.
Thorns and snares are in the way of a perverse man. He who keeps his soul shall be far from them.
6 Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.
Train up a child in the way he should go, and even when he is old he will not depart from it.
7 Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.
The rich rule over the poor, and the borrower is servant to the lender.
8 Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.
He who sows iniquity shall reap calamity, and the rod of his wrath shall fail.
9 Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.
He who has a bountiful eye shall be blessed, for he gives of his bread to the poor.
10 Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.
Cast out the scoffer, and contention will go out, yea, strife and reproach will cease.
11 Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.
He who loves pureness of heart, for the grace of his lips, the king will be his friend.
12 Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.
The eyes of Jehovah preserve knowledge, but he overthrows the words of the treacherous man.
13 Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.
The sluggard says, There is a lion outside. I shall be slain in the streets.
14 Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.
The mouth of interloping women is a deep pit. He who is abhorred of Jehovah shall fall in it.
15 Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.
Foolishness is bound up in the heart of a child, but the rod of correction shall drive it far from him.
16 Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.
He who oppresses a poor man to his increase, and he who gives to a rich man, comes only to want.
17 Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;
Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart to my knowledge.
18 Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.
For it is a pleasant thing if thou keep them within thee, if they be established together upon thy lips.
19 Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.
That thy trust may be in Jehovah, I have made them known to thee this day, even to thee.
20 Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;
Have I not written to thee excellent things of counsels and knowledge,
21 Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?
to make thee know the certainty of the words of truth, that thou may carry back words of truth to those who send thee?
22 Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.
Do not rob a poor man, because he is poor, nor oppress an afflicted man in the gate.
23 PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
For Jehovah will plead their cause, and despoil of life those who despoil them.
24 Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.
Make no friendship with a man who is given to anger, and thou shall not go with a wrathful man,
25 Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.
lest thou learn this ways, and get a snare to thy soul.
26 Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;
Be thou not one of those who strike hands, or of those who are sureties for debts.
27 Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?
If thou have not wherewith to pay, why should he take away thy bed from under thee?
28 Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.
Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.
29 Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.
See thou a man diligent in his business? He shall stand before kings; he shall not stand before obscure men.
