Przysłów 21
1 Serce króla [jest] w ręku PANA [jak] potoki wód; kieruje je, dokąd chce.
The king's heart is in the LORD's hand like the watercourses. He turns it wherever he desires.
2 Wszelka droga człowieka jest słuszna w jego oczach, ale PAN waży serca.
Every way of a man is right in his own eyes, but the LORD weighs the hearts.
3 Czynienie sprawiedliwości i sądu bardziej się podobają PANU niż ofiara.
To do righteousness and justice is more acceptable to the LORD than sacrifice.
4 Wyniosłe oczy, pyszne serce [i] praca niegodziwych są grzechem.
A high look, and a proud heart, the lamp of the wicked, is sin.
5 Myśli pracowitego [przynoszą] pewny dostatek, a [myśli] każdego spieszącego się – niedostatek.
The plans of the diligent surely lead to profit; and everyone who is hasty surely rushes to poverty.
6 Gromadzenie skarbów kłamliwym językiem jest przemijającą marnością tych, którzy szukają śmierci.
Getting treasures by a lying tongue is a fleeting vapor for those who seek death.
7 Grabież niegodziwych zniszczy ich, bo nie chcą czynić tego, co sprawiedliwe.
The violence of the wicked will drive them away, because they refuse to do what is right.
8 Droga człowieka jest przewrotna i obca, ale dzieło czystego jest prawe.
The way of the guilty is devious, but the conduct of the innocent is upright.
9 Lepiej mieszkać w kącie dachu niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
It is better to dwell in the corner of the housetop, than to share a house with a contentious woman.
10 Dusza niegodziwego pragnie zła, a jego bliźni nie znajduje łaski w jego oczach.
The soul of the wicked desires evil; his neighbor finds no mercy in his eyes.
11 Gdy się karze szydercę, prosty mądrzeje, a gdy uczą mądrego, przyjmuje wiedzę.
When the mocker is punished, the simple gains wisdom. When the wise is instructed, he receives knowledge.
12 Sprawiedliwy zważa na dom niegodziwego, ale [Bóg] powala niegodziwych za [ich] nieprawość.
The Righteous One considers the house of the wicked, and brings the wicked to ruin.
13 Kto zatyka swe ucho na wołanie ubogiego, ten sam będzie wołał, a nie zostanie wysłuchany.
Whoever stops his ears at the cry of the poor, he will also cry out, but shall not be heard.
14 [Potajemny] dar łagodzi zapalczywość i upominek w zanadrzu uspokaja wielki gniew.
A gift in secret pacifies anger; and a bribe in the cloak, strong wrath.
15 Radością jest dla sprawiedliwego czynić sąd, a na czyniących nieprawość przyjdzie zniszczenie.
It is joy to the righteous to do justice; but it is a destruction to evildoers.
16 Człowiek, który zbacza z drogi mądrości, odpocznie w zgromadzeniu umarłych.
The man who wanders out of the way of understanding shall rest in the assembly of the dead.
17 Kto kocha zabawę, zubożeje, a kto kocha wino i olejek, nie wzbogaci się.
He who loves pleasure shall be a poor man. He who loves wine and oil shall not be rich.
18 Niegodziwy [będzie] okupem za sprawiedliwego, a przewrotny – za prawych.
The wicked is a ransom for the righteous; the treacherous for the upright.
19 Lepiej mieszkać na pustyni niż z kłótliwą i gniewliwą żoną.
It is better to dwell in a desert land, than with a contentious and fretful woman.
20 Pożądany skarb i olej [są] w mieszkaniu mądrego, ale głupiec je trwoni.
There is precious treasure and oil in the dwelling of the wise; but a foolish man swallows it up.
21 Kto podąża za sprawiedliwością i miłosierdziem, znajduje życie, sprawiedliwość i chwałę.
He who follows after righteousness and kindness finds life, righteousness, and honor.
22 Mądry wdziera się do miasta mocarzy i burzy potęgę ich ufności.
A wise man scales the city of the mighty, and brings down the strength of its confidence.
23 Kto strzeże swoich ust i języka, strzeże swojej duszy przed utrapieniem.
Whoever guards his mouth and his tongue keeps his soul from troubles.
24 Hardy i pyszny szyderca – oto imię tego, kto działa w pysznym gniewie.
The proud and haughty man, "scoffer" is his name; he works in the arrogance of pride.
25 Pragnienie leniwego zabija [go], bo jego ręce nie chcą pracować.
The desire of the sluggard kills him, for his hands refuse to labor.
26 Przez cały dzień pożąda on zachłannie, a sprawiedliwy daje i nie szczędzi.
There are those who covet greedily all day long; but the righteous give and do not withhold.
27 Ofiara niegodziwych budzi odrazę, a cóż dopiero, gdy ją w niegodziwości ofiarują.
The sacrifice of the wicked is an abomination: how much more, when he brings it with a wicked mind.
28 Fałszywy świadek zginie, lecz kto słucha, będzie mówił nieustannie.
A false witness will perish, and a man who listens speaks to eternity.
29 Niegodziwy ma upór na twarzy, ale prawy wytycza swoją drogę.
A wicked man hardens his face; but as for the upright, he establishes his ways.
30 Nie ma mądrości ani rozumu, ani rady przeciwko PANU.
There is no wisdom nor understanding nor counsel against the LORD.
31 Konia przygotowują na dzień bitwy, ale wybawienie zależy od PANA.
The horse is prepared for the day of battle; but victory is with the LORD.
