Przysłów 21
1 Serce króla [jest] w ręku PANA [jak] potoki wód; kieruje je, dokąd chce.
The king’s heart is a waterway in the hand of the LORD; He directs it where He pleases.
2 Wszelka droga człowieka jest słuszna w jego oczach, ale PAN waży serca.
All a man’s ways seem right to him, but the LORD weighs the heart.
3 Czynienie sprawiedliwości i sądu bardziej się podobają PANU niż ofiara.
To do righteousness and justice is more desirable to the LORD than sacrifice.
4 Wyniosłe oczy, pyszne serce [i] praca niegodziwych są grzechem.
Haughty eyes and a proud heart— the guides of the wicked—are sin.
5 Myśli pracowitego [przynoszą] pewny dostatek, a [myśli] każdego spieszącego się – niedostatek.
The plans of the diligent bring plenty, as surely as haste leads to poverty.
6 Gromadzenie skarbów kłamliwym językiem jest przemijającą marnością tych, którzy szukają śmierci.
Making a fortune by a lying tongue is a vanishing mist, a deadly pursuit.
7 Grabież niegodziwych zniszczy ich, bo nie chcą czynić tego, co sprawiedliwe.
The violence of the wicked will sweep them away because they refuse to do what is just.
8 Droga człowieka jest przewrotna i obca, ale dzieło czystego jest prawe.
The way of a guilty man is crooked, but the conduct of the innocent is upright.
9 Lepiej mieszkać w kącie dachu niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
Better to live on a corner of the roof than to share a house with a quarrelsome wife.
10 Dusza niegodziwego pragnie zła, a jego bliźni nie znajduje łaski w jego oczach.
The soul of the wicked man craves evil; his neighbor finds no favor in his eyes.
11 Gdy się karze szydercę, prosty mądrzeje, a gdy uczą mądrego, przyjmuje wiedzę.
When a mocker is punished, the simple gain wisdom; and when a wise man is instructed, he acquires knowledge.
12 Sprawiedliwy zważa na dom niegodziwego, ale [Bóg] powala niegodziwych za [ich] nieprawość.
The Righteous One considers the house of the wicked and brings the wicked to ruin.
13 Kto zatyka swe ucho na wołanie ubogiego, ten sam będzie wołał, a nie zostanie wysłuchany.
Whoever shuts his ears to the cry of the poor, he too shall cry out and receive no answer.
14 [Potajemny] dar łagodzi zapalczywość i upominek w zanadrzu uspokaja wielki gniew.
A gift in secret soothes anger, and a covert bribe pacifies great wrath.
15 Radością jest dla sprawiedliwego czynić sąd, a na czyniących nieprawość przyjdzie zniszczenie.
Justice executed is a joy to the righteous, but a terror to the workers of iniquity.
16 Człowiek, który zbacza z drogi mądrości, odpocznie w zgromadzeniu umarłych.
The man who strays from the path of understanding will rest in the assembly of the dead.
17 Kto kocha zabawę, zubożeje, a kto kocha wino i olejek, nie wzbogaci się.
He who loves pleasure will become poor; the one who loves wine and oil will never be rich.
18 Niegodziwy [będzie] okupem za sprawiedliwego, a przewrotny – za prawych.
The wicked become a ransom for the righteous, and the faithless for the upright.
19 Lepiej mieszkać na pustyni niż z kłótliwą i gniewliwą żoną.
Better to live in the desert than with a contentious and ill-tempered wife.
20 Pożądany skarb i olej [są] w mieszkaniu mądrego, ale głupiec je trwoni.
Precious treasures and oil are in the dwelling of the wise, but a foolish man consumes them.
21 Kto podąża za sprawiedliwością i miłosierdziem, znajduje życie, sprawiedliwość i chwałę.
He who pursues righteousness and loving devotion finds life, righteousness, and honor.
22 Mądry wdziera się do miasta mocarzy i burzy potęgę ich ufności.
A wise man scales the city of the mighty and pulls down the stronghold in which they trust.
23 Kto strzeże swoich ust i języka, strzeże swojej duszy przed utrapieniem.
He who guards his mouth and tongue keeps his soul from distress.
24 Hardy i pyszny szyderca – oto imię tego, kto działa w pysznym gniewie.
Mocker is the name of the proud and arrogant man— of him who acts with excessive pride.
25 Pragnienie leniwego zabija [go], bo jego ręce nie chcą pracować.
The craving of the slacker kills him because his hands refuse to work.
26 Przez cały dzień pożąda on zachłannie, a sprawiedliwy daje i nie szczędzi.
All day long he covets more, but the righteous give without restraint.
27 Ofiara niegodziwych budzi odrazę, a cóż dopiero, gdy ją w niegodziwości ofiarują.
The sacrifice of the wicked is detestable— how much more so when brought with ill intent!
28 Fałszywy świadek zginie, lecz kto słucha, będzie mówił nieustannie.
A lying witness will perish, but the man who listens to truth will speak forever.
29 Niegodziwy ma upór na twarzy, ale prawy wytycza swoją drogę.
A wicked man hardens his face, but the upright man makes his way sure.
30 Nie ma mądrości ani rozumu, ani rady przeciwko PANU.
There is no wisdom, no understanding, no counsel that can prevail against the LORD.
31 Konia przygotowują na dzień bitwy, ale wybawienie zależy od PANA.
A horse is prepared for the day of battle, but victory is of the LORD.
