Przysłów 20
1 Wino [jest] szydercą, mocny trunek – wrzaskliwy, a każdy, kto zostaje zwiedziony przez nie, jest niemądry.
Der Wein macht lose Leute und stark Getränk macht wild; wer dazu Lust hat, wird nimmer weise.
2 Strach, [który budzi] król, jest jak ryk lwa; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko swojej duszy.
Das Schrecken des Königs ist wie das Brüllen eines jungen Löwen; wer ihn erzürnet, der sündiget wider sein Leben.
3 Zaprzestać sporu jest zaszczytem dla człowieka, ale [każdy] głupiec się w niego wdaje.
Es ist dem Mann eine Ehre, vom Hader bleiben; aber die gerne hadern, sind allzumal Narren.
4 Leniwy nie orze z powodu zimna; dlatego będzie żebrać we żniwa, ale nic nie [otrzyma].
Um der Kälte willen will der Faule nicht pflügen; so muß er in der Ernte betteln und nichts kriegen.
5 Rada w sercu człowieka jest jak głęboka woda, lecz człowiek roztropny zaczerpnie jej.
Der Rat im Herzen eines Mannes ist wie tiefe Wasser; aber ein Verständiger kann's merken, was er meinet.
6 Większość ludzi przechwala się swoją dobrocią, ale wiernego człowieka któż znajdzie?
Viele Menschen werden fromm gerühmet; aber wer will finden einen, der rechtschaffen fromm sei?
7 Sprawiedliwy postępuje uczciwie, błogosławione [są] po nim jego dzieci.
Ein Gerechter, der in seiner Frömmigkeit wandelt, des Kindern wird's wohlgehen nach ihm.
8 Król siedzący na swoim sędziowskim tronie rozprasza swoimi oczami wszelkie zło.
Ein König, der auf dem Stuhl sitzt zu richten, zerstreuet alles Arge mit seinen Augen.
9 Któż może powiedzieć: Oczyściłem swoje serce, jestem czysty od swego grzechu?
Wer kann sagen: Ich bin rein in meinem Herzen und lauter von meiner Sünde?
10 Dwojakie odważniki i dwojaka miara – obydwa budzą odrazę w PANU.
Mancherlei Gewicht und Maß ist beides Greuel dem HERRN.
11 Nawet dziecko poznaje się po uczynkach, czy jego czyn jest czysty i prawy.
Auch kennet man einen Knaben an seinem Wesen, ob er fromm und redlich werden will.
12 Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, oba uczynił PAN.
Ein hörend Ohr und sehend Auge, die macht beide der HERR.
13 Nie kochaj spania, byś nie zubożał; otwórz oczy, a nasycisz się chlebem.
Liebe den Schlaf nicht, daß du nicht arm werdest; laß deine Augen wacker sein, so wirst du Brots genug haben.
14 [To] liche, [to] liche, mówi kupujący, ale chwali się, gdy odchodzi.
Böse, böse! spricht man, wenn man's hat; aber wenn's weg ist, so rühmet man es denn.
15 Istnieje złoto i obfitość pereł, ale wargi rozumne są kosztownym klejnotem.
Es ist Gold und viel Perlen; aber ein vernünftiger Mund ist ein edel Kleinod.
16 Zabierz szatę tego, [który ręczył] za obcego, a od tego, [który ręczył] za cudzą kobietę, zabierz zastaw.
Nimm dem sein Kleid, der für einen anderen Bürge wird, und pfände ihn um des Unbekannten willen.
17 Chleb oszustwa smakuje człowiekowi, ale potem jego usta będą napełnione piaskiem.
Das gestohlene Brot schmeckt jedermann wohl; aber hernach wird ihm der Mund voll Kieseling werden.
18 Zamysły są utwierdzone dzięki radzie, a wojnę prowadź z rozwagą.
Anschläge bestehen, wenn man sie mit Rat führet; und Krieg soll man mit Vernunft führen.
19 Plotkarz zdradza tajemnice; dlatego nie zadawaj się z tym, który pochlebia wargami.
Sei unverworren mit dem, der Heimlichkeit offenbart, und mit dem Verleumder und mit dem falschen Maul.
20 Kto złorzeczy swemu ojcu albo matce, tego pochodnia zgaśnie w gęstych ciemnościach.
Wer seinem Vater und seiner Mutter flucht, des Leuchte wird verlöschen mitten in Finsternis.
21 Dziedzictwo prędko nabyte na początku nie będzie błogosławione na końcu.
Das Erbe, danach man zuerst sehr eilet, wird zuletzt nicht gesegnet sein.
22 Nie mów: Odpłacę złem. Czekaj na PANA, a wybawi cię.
Sprich nicht: Ich will Böses vergelten. Harre des HERRN, der wird dir helfen.
23 Dwojakie odważniki budzą odrazę w PANU, a fałszywa waga nie jest dobra.
Mancherlei Gewicht ist ein Greuel dem HERRN, und eine falsche Waage ist nicht gut.
24 Od PANA pochodzą drogi człowieka; jakże może człowiek zrozumieć własną drogę?
Jedermanns Gänge kommen vom HERRN. Welcher Mensch verstehet seinen Weg?
25 Sidłem dla człowieka jest pożreć to, co święte, i zastanowić się dopiero po złożeniu ślubów.
Es ist dem Menschen ein Strick, das Heilige lästern und danach Gelübde suchen.
26 Mądry król rozprasza niegodziwych i wywiera na nich zemstę.
Ein weiser König zerstreuet die Gottlosen und bringet das Rad über sie.
27 Duch człowieka [jest] pochodnią PANA, [która] bada wszystkie skrytości wnętrza.
Die Leuchte des HERRN ist des Menschen Odem; die gehet durchs ganze Herz.
28 Miłosierdzie i prawda strzegą króla, a jego tron oparty jest na miłosierdziu.
Fromm und wahrhaftig sein behüten den König, und sein Thron bestehet durch Frömmigkeit.
29 Chlubą młodzieńców jest ich siła, a ozdobą starców – sędziwość.
Der Jünglinge Stärke ist ihr Preis; und grau Haar ist der Alten Schmuck.
30 Siność ran oczyszcza zło, a razy – głębię wnętrza.
Man muß dem Bösen wehren mit harter Strafe und mit ernsten Schlägen, die man fühlet.
