Przysłów 20
1 Wino [jest] szydercą, mocny trunek – wrzaskliwy, a każdy, kto zostaje zwiedziony przez nie, jest niemądry.
Wine is a mocker, strong drink is noisy; and whosoever indulgeth therein will never be wise.
2 Strach, [który budzi] król, jest jak ryk lwa; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko swojej duszy.
Like the roaring of a young lion is the dread of a king: whoso provoketh him to anger sinneth against his own soul.
3 Zaprzestać sporu jest zaszczytem dla człowieka, ale [każdy] głupiec się w niego wdaje.
It is an honor for a man to cease from a contest; but every fool enrageth himself.
4 Leniwy nie orze z powodu zimna; dlatego będzie żebrać we żniwa, ale nic nie [otrzyma].
Because it is winter's cold, will the sluggard not plough: when he therefore seeketh in the harvest time, there will be nothing.
5 Rada w sercu człowieka jest jak głęboka woda, lecz człowiek roztropny zaczerpnie jej.
Like deep water is counsel in the heart of man; but the man of understanding will draw it out.
6 Większość ludzi przechwala się swoją dobrocią, ale wiernego człowieka któż znajdzie?
Most men will proclaim every one his own kindness; but who can find a faithful man?
7 Sprawiedliwy postępuje uczciwie, błogosławione [są] po nim jego dzieci.
The righteous walketh in his integrity: happy will be his children after him.
8 Król siedzący na swoim sędziowskim tronie rozprasza swoimi oczami wszelkie zło.
A king that sitteth on the throne of justice scattereth away with his eyes all evil.
9 Któż może powiedzieć: Oczyściłem swoje serce, jestem czysty od swego grzechu?
Who can say, I have made my heart pure, I am cleansed from my sin.
10 Dwojakie odważniki i dwojaka miara – obydwa budzą odrazę w PANU.
Divers weights, and divers measures, are both of them alike an abomination of the Lord.
11 Nawet dziecko poznaje się po uczynkach, czy jego czyn jest czysty i prawy.
Even a child maketh himself known by his doings, whether his work will be pure, and whether it will be upright.
12 Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, oba uczynił PAN.
The ear that heareth, and the eye that seeth, the Lord hath made both of them alike.
13 Nie kochaj spania, byś nie zubożał; otwórz oczy, a nasycisz się chlebem.
Love not sleep, lest thou come to poverty: open thy eyes, so wilt thou be satisfied with bread.
14 [To] liche, [to] liche, mówi kupujący, ale chwali się, gdy odchodzi.
It is bad, it is bad, saith the buyer; but when he is gone his way, then doth he boast.
15 Istnieje złoto i obfitość pereł, ale wargi rozumne są kosztownym klejnotem.
There is gold, and a multitude of pearls; but a precious vessel are the lips of knowledge.
16 Zabierz szatę tego, [który ręczył] za obcego, a od tego, [który ręczył] za cudzą kobietę, zabierz zastaw.
Take away his garment, because he hath become surety for a stranger; and on account of a strange woman take a pledge from him.
17 Chleb oszustwa smakuje człowiekowi, ale potem jego usta będą napełnione piaskiem.
Bread of falsehood is pleasant to a man; but afterward his mouth will be filled with gravel-stones.
18 Zamysły są utwierdzone dzięki radzie, a wojnę prowadź z rozwagą.
Plans are established by counsel; and with wise reflection conduct war.
19 Plotkarz zdradza tajemnice; dlatego nie zadawaj się z tym, który pochlebia wargami.
He that goeth about as a talebearer revealeth secrets: therefore meddle not with him that enticeth with his lips.
20 Kto złorzeczy swemu ojcu albo matce, tego pochodnia zgaśnie w gęstych ciemnościach.
Whoso curseth his father or his mother—his lamp shall be quenched in obscure darkness.
21 Dziedzictwo prędko nabyte na początku nie będzie błogosławione na końcu.
An inheritance hastily gotten at the beginning will at its end not be blessed,
22 Nie mów: Odpłacę złem. Czekaj na PANA, a wybawi cię.
Do not say, I will recompense evil; [but] wait on the Lord, and he will help thee.
23 Dwojakie odważniki budzą odrazę w PANU, a fałszywa waga nie jest dobra.
Divers weights are an abomination of the Lord; and a deceitful balance is not good.
24 Od PANA pochodzą drogi człowieka; jakże może człowiek zrozumieć własną drogę?
From the Lord are the steps of man [ordained]; but man— how can he understand his own way?
25 Sidłem dla człowieka jest pożreć to, co święte, i zastanowić się dopiero po złożeniu ślubów.
It is a snare to a man to sanctify things hastily, and to make inquiry only after having made vows.
26 Mądry król rozprasza niegodziwych i wywiera na nich zemstę.
A wise king scattereth the wicked, and turneth over them the threshing-wheel.
27 Duch człowieka [jest] pochodnią PANA, [która] bada wszystkie skrytości wnętrza.
A lamp of the Lord is the soul of man, searching all the inner chambers of the body.
28 Miłosierdzie i prawda strzegą króla, a jego tron oparty jest na miłosierdziu.
Kindness and truth will watch over a king, and he will prop up through kindness his throne.
29 Chlubą młodzieńców jest ich siła, a ozdobą starców – sędziwość.
The ornament of young men is their strength; and the glory of old men is a hoary head.
30 Siność ran oczyszcza zło, a razy – głębię wnętrza.
The bruises of a wound are cleansing means for the bad, and stripes [will reach] the inner chambers of the body.
