Przysłów 19
1 Lepszy jest ubogi, który postępuje uczciwie, niż człowiek o przewrotnych wargach, który jest głupcem.
Better is the poor who walks in his integrity than he who is perverse in his lips and is a fool.
2 Nie jest też dobrze, by dusza nie miała wiedzy, a kto jest prędkich nóg, grzeszy.
It isn’t good to have zeal without knowledge, nor being hasty with one’s feet and missing the way.
3 Głupota człowieka wypacza jego drogę, a jego serce zapala się gniewem przeciwko PANU.
The foolishness of man subverts his way; his heart rages against the LORD.
4 Bogactwo przyciąga wielu przyjaciół, ale ubogi zostaje odłączony od przyjaciela.
Wealth adds many friends, but the poor is separated from his friend.
5 Fałszywy świadek nie uniknie kary, a [kto] mówi kłamstwa, nie ujdzie.
A false witness shall not be unpunished. He who pours out lies shall not go free.
6 Wielu uprasza o przychylność dostojnika i każdy jest przyjacielem człowieka hojnego.
Many will entreat the favour of a ruler, and everyone is a friend to a man who gives gifts.
7 Wszyscy bracia ubogiego nienawidzą go, tym bardziej oddalają się od niego [jego] przyjaciele; ściga ich słowami, ale ich nie ma.
All the relatives of the poor shun him; how much more do his friends avoid him! He pursues them with pleas, but they are gone.
8 Kto zdobywa rozum, miłuje swoją duszę, a [kto] strzeże roztropności, znajdzie dobro.
He who gets wisdom loves his own soul. He who keeps understanding shall find good.
9 Fałszywy świadek nie uniknie kary, a kto mówi kłamstwa, zginie.
A false witness shall not be unpunished. He who utters lies shall perish.
10 Głupiemu nie przystoi życie w rozkoszach, tym mniej słudze panować nad książętami.
Delicate living is not appropriate for a fool, much less for a servant to have rule over princes.
11 Roztropność człowieka powściąga jego gniew, a jego chwałą [jest] darować wykroczenie.
The discretion of a man makes him slow to anger. It is his glory to overlook an offence.
12 Gniew króla jest jak ryk lwa, a jego przychylność jak rosa na trawie.
The king’s wrath is like the roaring of a lion, but his favour is like dew on the grass.
13 Głupi syn jest utrapieniem dla swego ojca, a kłótliwa żona jest jak nieustanne kapanie z dachu.
A foolish son is the calamity of his father. A wife’s quarrels are a continual dripping.
14 Dom i bogactwo [są] dziedzictwem po ojcach, ale roztropna żona jest od PANA.
House and riches are an inheritance from fathers, but a prudent wife is from the LORD.
15 Lenistwo pogrąża w twardym śnie, a leniwa dusza będzie cierpieć głód.
Slothfulness casts into a deep sleep. The idle soul shall suffer hunger.
16 Kto przestrzega przykazania, zachowuje swoją duszę, [ale] kto gardzi swymi drogami, zginie.
He who keeps the commandment keeps his soul, but he who is contemptuous in his ways shall die.
17 Kto lituje się nad ubogim, pożycza PANU, a on mu odpłaci za jego dobrodziejstwo.
He who has pity on the poor lends to the LORD; he will reward him.
18 Karz swego syna, dopóki jest nadzieja, i niech twoja dusza mu nie pobłaża z powodu jego płaczu.
Discipline your son, for there is hope; don’t be a willing party to his death.
19 [Człowiek] wielkiego gniewu poniesie karę, a jeśli [go] uwolnisz, znowu będziesz musiał [to zrobić].
A hot-tempered man must pay the penalty, for if you rescue him, you must do it again.
20 Posłuchaj rady i przyjmij pouczenie, abyś był mądry u kresu swych dni.
Listen to counsel and receive instruction, that you may be wise in your latter end.
21 Wiele jest zamysłów w sercu człowieka, ale rada PANA się ostoi.
There are many plans in a man’s heart, but the LORD’s counsel will prevail.
22 Pragnienie człowieka to jego dobroczynność i lepszy jest ubogi niż kłamca.
That which makes a man to be desired is his kindness. A poor man is better than a liar.
23 Bojaźń PANA [prowadzi] do życia, a kto ją ma, spocznie syty i nie nawiedzi go zło.
The fear of the LORD leads to life, then contentment; he rests and will not be touched by trouble.
24 Leniwy kryje swą rękę pod pachę i do ust jej nie podnosi.
The sluggard buries his hand in the dish; he will not so much as bring it to his mouth again.
25 Uderz szydercę, a prosty będzie roztropniejszy; strofuj rozumnego, a pojmie wiedzę.
Flog a scoffer, and the simple will learn prudence; rebuke one who has understanding, and he will gain knowledge.
26 Kto trwoni [dobra] ojca i wypędza matkę, ten jest synem, który przynosi wstyd i hańbę.
He who robs his father and drives away his mother is a son who causes shame and brings reproach.
27 Synu mój, przestań słuchać pouczeń, które cię odwodzą od słów rozumnych.
If you stop listening to instruction, my son, you will stray from the words of knowledge.
28 Nikczemny świadek naśmiewa się z sądu, a usta niegodziwych pożerają nieprawość.
A corrupt witness mocks justice, and the mouth of the wicked gulps down iniquity.
29 Sądy są przygotowane dla szyderców, a razy na grzbiet głupców.
Penalties are prepared for scoffers, and beatings for the backs of fools.
