Przysłów 18
1 Samolub szuka tego, co mu się podoba, i wtrąca się w każdą sprawę.
Whoever has a will to withdraw from a friend, seeks occasions; he shall be reproached at all times.
2 Głupi nie ma upodobania w rozumie, lecz w tym, co serce mu objawia.
The foolish do not accept words of prudence, unless you say what is already turning in his heart.
3 Gdy przychodzi niegodziwy, przychodzi też pogarda, a z hańbą urąganie.
The impious, when he has arrived within the depths of sin, thinks little of it. But ill repute and disgrace follow him.
4 Słowa ust człowieka są jak głębokie wody, a źródło mądrości jak płynący potok.
Words from the mouth of a man are deep waters. And the fountain of wisdom is a torrent overflowing.
5 Niedobrze przez wzgląd na osobę niegodziwą krzywdzić sprawiedliwego w sądzie.
It is not good to accept the character of the impious, so as to turn away from true judgment.
6 Wargi głupiego wchodzą w spór, a jego usta wołają o razy.
The lips of the foolish meddle in disputes. And his mouth provokes conflicts.
7 Usta głupiego [są] jego zgubą, a jego wargi sidłem jego duszy.
The mouth of the foolish is his destruction, and his own lips are the ruin of his soul.
8 Słowa plotkarza są jak rany i przenikają do głębi wnętrzności.
The words of the double-tongued seem simple. And they reach even to the interior of the gut. Fear casts down the lazy, but the souls of the effeminate shall go hungry.
9 Kto jest niedbały w pracy, jest bratem marnotrawcy.
Whoever is dissolute and slack in his work is the brother of him who wastes his own works.
10 Imię PANA [jest] potężną wieżą, sprawiedliwy ucieka do niej i jest bezpieczny.
The name of the Lord is a very strong tower. The just one rushes to it, and he shall be exalted.
11 Zamożność bogacza [jest] jego warownym miastem i jak wysoki mur w jego wyobrażeniu.
The substance of the wealthy is the city of his strength, and it is like a strong wall encircling him.
12 Przed upadkiem serce człowieka jest wyniosłe, a chwałę poprzedza pokora.
The heart of a man is exalted before it is crushed and humbled before it is glorified.
13 Kto odpowiada, zanim wysłucha, [ujawnia] głupotę i [ściąga na] siebie hańbę.
Whoever responds before he listens, demonstrates himself to be foolish and deserving of confusion.
14 Duch człowieka zniesie jego chorobę, ale któż zniesie strapionego ducha?
The spirit of a man sustains his weakness. Yet who can sustain a spirit that is easily angered?
15 Serce rozumnego zdobywa wiedzę, a ucho mądrych szuka wiedzy.
A prudent heart shall possess knowledge. And the ear of the wise seeks doctrine.
16 Dar człowieka toruje mu drogę i prowadzi go przed wielkich.
A man’s gift expands his way and makes space for him before leaders.
17 Ten, który jest pierwszy w swojej sprawie, [zdaje się] sprawiedliwy, ale przychodzi jego bliźni i sprawdza go.
The just is the first accuser of himself; his friend arrives and shall investigate him.
18 Los kładzie kres sporom i rozstrzyga między możnymi.
Casting a lot suppresses contentions and passes judgment, even among the powerful.
19 Brat obrażony [trudniejszy do zdobycia] niż warowne miasto, a spory są jak rygle w zamku.
A brother who is helped by a brother is like a reinforced city, and judgments are like the bars of cities.
20 Owocem swoich ust nasyci człowiek swoje wnętrze, nasyci się plonem swych warg.
From the fruit of a man’s mouth shall his belly be filled. And the harvest of his own lips shall satisfy him.
21 Śmierć i życie są w mocy języka, a kto go miłuje, spożyje jego owoc.
Death and life are in the power of the tongue. Whoever values it shall eat from its fruits.
22 Kto znalazł żonę, znalazł coś dobrego i dostąpił łaski od PANA.
He who has found a good wife has found goodness, and he shall draw contentment from the Lord. He who expels a good wife expels goodness. But he who holds on to an adulteress is foolish and impious.
23 Ubogi prosi pokornie, ale bogaty odpowiada surowo.
The poor will speak with supplications. And the rich will express themselves roughly.
24 Człowiek, który ma przyjaciół, musi obchodzić się z nimi po przyjacielsku, a jest przyjaciel, który przylgnie bardziej niż brat.
A man amiable to society shall be more friendly than a brother.
