Przysłów 17
1 Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.
[Melior est buccella sicca cum gaudio quam domus plena victimis cum jurgio.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.
Servus sapiens dominabitur filiis stultis, et inter fratres hæreditatem dividet.
3 Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.
Sicut igne probatur argentum et aurum camino, ita corda probat Dominus.
4 Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.
Malus obedit linguæ iniquæ, et fallax obtemperat labiis mendacibus.
5 Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.
Qui despicit pauperem exprobrat factori ejus, et qui ruina lætatur alterius non erit impunitus.
6 Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.
Corona senum filii filiorum, et gloria filiorum patres eorum.
7 Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.
Non decent stultum verba composita, nec principem labium mentiens.
8 Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.
Gemma gratissima exspectatio præstolantis; quocumque se vertit, prudenter intelligit.
9 Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.
Qui celat delictum quærit amicitias; qui altero sermone repetit, separat fœderatos.
10 Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.
Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagæ apud stultum.
11 Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.
Semper jurgia quærit malus: angelus autem crudelis mittetur contra eum.
12 [Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.
Expedit magis ursæ occurrere raptis fœtibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.
13 Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.
Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo ejus.
14 Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.
Qui dimittit aquam caput est jurgiorum, et antequam patiatur contumeliam judicium deserit.]
15 Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.
[Qui justificat impium, et qui condemnat justum, abominabilis est uterque apud Deum.
16 Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?
Quid prodest stulto habere divitias, cum sapientiam emere non possit? Qui altum facit domum suam quærit ruinam, et qui evitat discere incidet in mala.
17 Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.
Omni tempore diligit qui amicus est, et frater in angustiis comprobatur.
18 Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.
Stultus homo plaudet manibus, cum spoponderit pro amico suo.
19 Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.
Qui meditatur discordias diligit rixas, et qui exaltat ostium quærit ruinam.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.
Qui perversi cordis est non inveniet bonum, et qui vertit linguam incidet in malum.
21 Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.
Natus est stultus in ignominiam suam; sed nec pater in fatuo lætabitur.
22 Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.
Animus gaudens ætatem floridam facit; spiritus tristis exsiccat ossa.
23 Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.
Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas judicii.
24 Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.
In facie prudentis lucet sapientia; oculi stultorum in finibus terræ.
25 Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.
Ira patris filius stultus, et dolor matris quæ genuit eum.
26 Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.
Non est bonum damnum inferre justo, nec percutere principem qui recta judicat.
27 Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.
Qui moderatur sermones suos doctus et prudens est, et pretiosi spiritus vir eruditus.
28 Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.
Stultus quoque, si tacuerit, sapiens reputabitur, et si compresserit labia sua, intelligens.]
