Przysłów 17
1 Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.
Better a dry morsel, and peace therewith, than a house full of contentious sacrifices.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.
A prudent servant, shall rule over a son who causeth shame, and, in the midst of brothers, shall he share the inheritance.
3 Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.
Fining-pot for silver, crucible for gold, but, he that trieth hearts, is Yahweh.
4 Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.
Discord, giveth heed to the aggrieving lip, —Falsehood, giveth ear to the destroying tongue.
5 Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.
He that mocketh the poor, hath reproached his Maker, He that maketh merry at distress, shall not be held innocent.
6 Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.
The crown of old men, consists of children’s children, and the adornment of children, is their fathers.
7 Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.
Unseemly in an unworthy man, is the lip of excellence, much more, in one of noble mind, the lip of falsehood.
8 Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.
A gift, in the eyes of its owner, is, a stone of beauty, whithersoever it turneth, it bringeth prosperity.
9 Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.
He that hideth a transgression, seeketh love, but, he that repeateth a matter, separateth intimate friends.
10 Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.
A reproof sinketh more deeply into an intelligent man than a hundred stripes, into a dullard!
11 Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.
Nothing less than rebellion, doth a wicked man seek, and, a relentless messenger, shall be sent out against him.
12 [Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.
Let a bereaved bear encounter man, rather than a dullard, with his folly!
13 Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.
He that returneth evil for good, evil shall not depart from his house.
14 Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.
A letting forth of water, is the beginning of strife, therefore, before it breaketh out, abandon, contention.
15 Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.
He that justifieth the lawless, and he that condemneth the righteous, an abomination to Yahweh, are they, both.
16 Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?
Wherefore is there a price in the hand of a dullard? that he who is without sense, may acquire wisdom.
17 Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.
At all times, doth a friend love, and, a brother for distress, must be born.
18 Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.
A man lacking sense, is one who striketh hands, giving security, before his neighbour.
19 Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.
A lover of transgression, is one who loveth strife, he that heighteneth his door, seeketh grievous harm.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.
The crooked in heart, shall not find good, and, he that is perverse with his tongue, shall fall into wickedness.
21 Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.
He that begetteth a dullard, it is to his own grief, neither can the father of the base, rejoice.
22 Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.
A joyful heart, worketh an excellent cure, —but, a stricken spirit, drieth up the bone.
23 Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.
A bribe out of his bosom, doth a lawless man take, to pervert the ways of justice.
24 Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.
Before the face of the discerning, is wisdom, but, the eyes of a dullard, are in the ends of the earth.
25 Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.
A vexation to his father, is the son that is a dullard, and a bitterness, to her that bare him.
26 Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.
Surely, to chastise the righteous, is not good, to smite the noble-minded for equity.
27 Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.
Sparing of his words, is one who valueth knowledge, and, of a thoughtful spirit, is a man of intelligence.
28 Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.
Even a fool, holding his peace, is accounted, wise, —He that closeth his lips, [is thought] to have understanding.
